Κι ακολουθούν ιδρώτες, αγκάθια, τριβόλια, πόνοι της γέννας και αποστροφή της Εύας στην εξουσία του άντρα της. Τι εδίδαξε αυτή η πρώτη οικογένεια στα παιδιά της; Το ένα ήταν αθώος Άβελ, το άλλο ο φονιάς Κάϊν. Η οικογένεια σε κορύφωση κρίσης: Προβλήματα οικονομικά, ηθικά, υπαρξιακά. Ο θάνατος παρών ήδη. Ο Κάϊν είχε ακόμα την προστασία του Θεού, αλλά έπρεπε κάπου να κρύψει το τρέμουλο, που τον κατείχε (“έσει στένων και τρέμων”), κάπου να κρύψει τους στεναγμούς του. Και… “ο δε Κάϊν ην οικοδομών πόλιν”. Κι έτσι με την πρώτη πόλη άρχισε ο πολιτισμός. Ο πολιτισμός είναι μία διαχρονική παγκόσμια κρίση. Είναι μια υποκατάσταση του Παραδείσου. Ο Αδάμ εγκαταστάθηκε κατέναντι του Παραδείσου, τον έβλεπε με τις πύλες του κλεισμένες και θρηνούσε. Ο Κάϊν όμως είχε στρέψει τις πλάτες του στον Παράδεισο κι έβλεπε προς ένα μέλλον που ξεκινούσε από τον ίδιο κι απέβλεπε στην “ευτυχία” του γυιού του Ενώχ, που τ’ όνομά του έδωσε ο Κάϊν στην πόλη που έχτιζε. Να, έτσι γεννήθηκε ο ανθρωπισμός. “Τα παιδιά μας να ευτυχήσουν, τι άλλο καλλύτερο;”.
Κι ακολούθησε μία σειρά γενεών, που ανομάστηκαν άνθρωποι. Η Εύα όμως εγέννησε κι άλλο γυιο και είπεν “εξανέστησεν ο Θεός σπέρμα έτερον αντί του Άβελ…”. Αυτός ήταν ο Σήθ και ο γυιος του ο Ενώς, “ήλπισεν επικαλείσθαι το όνομα του Κυρίου του Θεού”. Κι από τότε οι απόγονοι του Κάϊν ονομάζονται στην Γένεση “άνθρωποι”, ενώ οι απόγονοι του Ενώς ονομάζονται “υιοί του Θεού”. Από τις δύο γενεαλογικές παραδόσεις κυοφορήθηκε η παγκόσμια κρίση, που κατέληξε στον “Κατακλυσμό”. Μικρή κρίση ήταν ο κατακλυσμός; Όλες οι άλλες κρίσεις που πέρασε η ανθρωπότητα δεν έφτασαν στην τραγικότητα του κατακλυσμού. Με τον κατακλυσμό αφανίστηκαν οι “άνθρωποι” αλλά και οι “υιοί του Θεού” που έσμιγαν με τις θυγατέρες των ανθρώπων. Κι έμεινε ο Νώε με την κιβωτό του, για να συνεχίσει τη δημιουργία του κόσμου!
Κι αν δεν εδήλωνε ο Κύριος ότι δεν θα ξανακάνει κατακλυσμό στον κόσμο, θα είχε λόγους να κάνει πολλούς κατακλυσμούς ακόμα. Γιατί οι άνθρωποι συνέχισαν τον πολιτισμό, ξέχασαν και ότι είναι “υιοί του Θεού” και όλοι παραδόθηκαν στις επιθυμίες τους, που έγιναν καθοριστικές δυνάμεις προς κάθε δραστηριότητα. Η κρίση βέβαια συνεχίζεται και δείχνει το απαίσιο πρόσωπό της με το φόβο των αδυνάτων, τη βία των δυνατών και την κατάθλιψη όλων. Η κατάθλιψη έγινε το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα του πολιτισμού, περισσότερο βέβαια των ισχυρών αλλά και των αδυνάτων που ονειρεύονται κι αυτοί να γίνουν ισχυροί. Κι έτσι οι άνθρωποι ζουν μέσα σε πολιτισμικό οργασμό βουτηγμένοι στην κατάθλιψη, γεμάτοι ενοχές και πεθαίνουν απαρηγόρητοι και ανυποψίαστοι για το νόημα της ζωής και του θανάτου. Αυτό είναι κρίση νοήματος της ζωής και κρίση ευτυχίας του ανθρώπου.
Έτσι λ.χ. υψώθηκε από τον Περικλή η μεγαλοπρεπής εικόνα της Αθηναϊκής Πολιτείας, για την οποία έκρινε ο στρατηγός ότι άξιζε και επιβάλλεται να πεθαίνουν τα παλληκάρια της, η Αθηναϊκή πολιτεία όμως αφού διέτρεξε μία τροχιά τριακονταετίας με ανήκουστα εγκλήματα, κατέληξε σε μία δραματική πτώση σε όλα τα επίπεδα. Ήταν μία κρίση, κρίση απαρηγόρητη με γενική δυστυχία και ψυχική-πνευματική αλλά και υλική.
Απ’ αυτήν την κρίση δεν βγήκαν οι Αθηναίοι και οι άλλοι Έλληνες ούτε με τους θριάμβους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Συνεχίστηκε βαρύτερα με τους Ρωμαίους. Και η δοξασμένη σοφία τους έγινε μία κομψή Αττική φλυαρία, που την επιδοτούσαν οι Ρωμαίοι, για να κοσμεί τη βαρβαρότητά τους.
Και όλη αυτή η διαρκής μέσα στους αιώνες κρίση ήταν αισθητά και ουσιαστικά κρίση της οικογένειας. Αλήθεια ποιος θα συμπονούσε τον βασανισμένο άνθρωπο της κρίσης αυτής; Οι άρχοντες, οι γείτονες, οι στρατηγοί; Κανένας απ’ αυτούς. Μόνο η οικογένεια του καθενός, η μάννα του και οι άλλοι δικοί του τον συμπονούσαν κι αυτό ήταν η μοναδική του παρηγοριά. Αλλά αυτοί οι δικοί του ήταν και οι πρώτοι και οι μόνοι υπεύθυνοι να τον παιδαγωγήσουν έτσι, ώστε να μη ρίχνει στην οδύνη τα παιδιά των άλλων μαννάδων.
Όταν οι Αθηναίοι κατακρεουργούσαν μέσα σ’ έναν οικόπεδο τους χίλιους Μυτιληναίους το 428, αυτοί που το αποφάσισαν κι αυτοί που το εκτέλεσαν είχαν μία οικογένεια, που δεν τους δίδαξε την αγάπη και το σεβασμό στον διπλανό άνθρωπο. Δεν ήταν ένα λάθος αλλά μία πρακτική συνηθισμένη, που επαναλαμβανόταν συχνά στη Σάμο, στην Αίγινα κι αλλού.Δεν υπήρχε μία μάννα μέσα στο νου τους σαν τη Μπούρμπενα στο έργο “Έρως-ήρως” του Παπαδιαμάντη, να έρθει στο νου του γυιού της του Γιωργή και να του φωνάξει στην κρίσιμη στιγμή. -Τι πας να κάνεις παιδί μου;!
Στους Μηλίους οι Αθηναίοι, που τους έσφαξαν τελικά, απολογήθηκαν ότι έπρεπε να διαφυλάξουν την ιδέα της δύναμης της πόλεως και στους Σπαρτιάτες απολογήθηκαν πως ό,τι κάνουν υπαγορεύεται από το φόβο, τη δόξα και το συμφέρον. Και με αυτό το ήθος εμαύρισαν την ψυχή τους ανεπανόρθωτα και τη ζωή όλων των Ελλήνων. Αυτό δεν αναφέρεται ως κρίση από τους ιστορικούς. Ίσα-Ίσα θαυμάζεται ως “χρυσός αιώνας”! Αυτή την αχαρακτήριστη και ψύχραιμη λογική, που εμπνέει τους Αθηναίους προς μία απάνθρωπη συμπεριφορά, δεν θα την πούμε κρίση; Μάλιστα θα την πουν οι κριτικοί κρίση ηθικών αξιών.
Δεν πιστεύω ότι η οικογένεια έχει το μυστικό της σωτηρίας του κόσμου, αλλά φρονώ ότι η οικογένεια έχει το σπλάχνο να θρηνήσει για την απώλεια των ανθρώπων, γιατί όλοι για πολλά χρόνια υπήρξαν παιδιά-μέλη μιας οικογένειας. Όσοι καταχράστηκαν εξουσίες και ταμεία, όσοι διέπραξαν απάτες και δωροληψίες, όσοι καταδολιεύτηκαν το δημόσιο πλούτο και έγιναν αίτιοι της κρίσης, που μαστίζει τη χώρας μας καθώς και όλες τις χώρες του κόσμου, όλοι είχαν κάποτε και πολλοί ακόμα έχουν μία μάννα, ένα πατέρα, που απ’ την παιδική του ηλικία έβλεπαν την τάση των παιδιών τους για την αμαρτία και δεν πόνεσαν γι’ αυτό, δεν το δασκάλεψαν να γίνει καλό παιδί, δεν το λυπήθηκαν για το συφοριασμένο τέλος, που θα το εύρει κι αυτό αναπόφευκτα.
Τα παιδιά μας διδάσκονται στα σχολεία τους κυριολεκτικά τη διαφθορά, τη διδάσκονται κυρίως από τα σχολικά βιβλία. Οι δάσκαλοι όσοι είναι ευσεβείς δοκιμάζονται από μία καινούργια χούντα του Υπουργείου Παιδείας. Οι οικογένειες όμως έχουν πλήρη άγνοια και δείχνουν πλήρη αδιαφορία για την παιδεία των παιδιών τους, για το ήθος της παιδείας τους.
Είναι υποδουλωμένοι στην ακράδαντη πεποίθηση ότι το μόνο πρέπον και αναγκαίο σ’ αυτή τη ζωή είναι η δύναμη, δύναμη κυρίως του πλούτου. Ό,τι δεν αντιστρατεύεται αυτό το ιδανικό της δύναμης είναι ανεκτό και ευπρόσδεκτο. Αν θέλει να γίνει δηλαδή η κόρη του πορνοστάρ με μεγάλες αμοιβές και προβολές στα Μ.Μ.Ε, συνήθως το δέχονται ευχάριστα και με καμάρι. Αν όμως αυτό γίνει με πολύ χαμηλή αμοιβή, τότε ντρέπονται, γιατί σ’ αυτό καταλήγουν οι φτωχοί άνθρωποι.
Για να μιλήσουμε τώρα, με απόλυτη καθαρή κρίση, θα πρέπει να συστήσουμε στον κόσμο τη μετάνοια και την πίστη στον Θεό ως αντιμετώπιση της κρίσης (και αυτής που περνάμε στις μέρες μας και της παγκόσμιας διαχρονικής κρίσης). Θ’ ακούσουν όμως τις συστάσεις μας δύσκολα, μόνο στον πόνο της αποτυχίας μπορεί ν’ ακούσουν κάποιοι.
Επειδή όμως ο πολύς κόσμος δεν είναι πρόθυμος να ζητήσει μία λύση αποκλειστικά εκκλησιαστική, αναζητούμε και άλλες φυσικές θα ‘λεγε κανείς ανθρωπολογικές προϋποθέσεις. Η οικογένεια που έχει φυσική και πνευματική δυναμική στη συνέχεια των γενεών, έχει ακόμα το κύρος και το χρέος να οδηγήσει τα τέκνα στην αρετή από αγάπη προς τον κάθε άνθρωπο τούτης της γης αλλά και από αγάπη προς τα ίδια τα τέκνα της.
Ζούμε μέσα σε μία κοινωνία που κυριαρχείται από τον πόνο και την κακία. Όλοι είμαστε γεννημένοι από κάποια μάννα και κάποιον πατέρα. Υπάρχουν δηλαδή αυτοί, που μας αγάπησαν (τουλάχιστον περισσότερο από άλλους ανθρώπους) σαν γέννημά τους. Στοιχειώδης ευθύνη του κάθε γονιού είναι να μη φέρει πόνο στον κόσμο το παιδί του και φυσικά να μην πονέσει το ίδιο. Σήμερα φαίνεται ότι πολλοί γονείς το έχουν χάσει το χρέος τους αυτό. Κι εμείς έχουμε ως Χριστιανοί περισσότερο από πολλούς άλλους τη δύναμη να φέρουμε τέτοιους ανθρώπους στη ζωή.
Η χριστιανική οικογένεια, που έδωσε τόσους αγίους και μάρτυρες στη ζωή και διασώζει μέσα στην καθημερινή πρακτική της την ασκητική αγωγή τόσων αιώνων, αυτή η οικογένεια μπορεί να ανακόψει κάθε κρίση και να στήσει πολλά τέκνα της στα δεξιά του Κυρίου κατά την ημέρα της κρίσης.
Ξέρουμε όλοι ότι η οικογένεια υπάρχει πριν από κάθε κρίση σ’ αυτόν τον κόσμο και ότι κάθε κρίση γεννήθηκε μέσα σε οικογένειες, σαν αποτέλεσμα των αποτυχιών τους. Άρα δεν παρασύρει την οικογένεια στη δυστυχία καμμία κρίση, αλλά τουναντίον η οικογένεια στην αποταχιά της να λειτουργήσει σύμφωνα με την ευλογία και το νόμο του Θεού, φέρνει την κρίση, την κάθε κρίση στη ζωή.
Για να αποφασίσει ένα ζευγάρι να κάνουν μία σωστή οικογένεια, πρέπει να έχουν ένα όραμα ζωής, που ενώ δεν μειώνει την οικογενειακή ευτυχία του ζευγαριού, την βάζει σε μία τιμητική υπηρεσία της παγκόσμιας ευτυχίας μαζί με την χαρά του Χριστού, που εγκαθίσταται με τη χάρη Του στο σπίτι τους. Ύστερα πρέπει η οικογένεια αυτή να αγαπήσει τη θυσία και το μαρτύριο ακόμα, που πρέπει να σηκώσει με την επιλογή της. Όταν το μαρτύριο το αγαπήσει με ενθουσιασμό, δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία στη ζωή. Κι όμως δεν μπορεί εύκολα να το πει κανείς στην εποχή μας, γιατί έχει επικρατήσει μία αντίθετη φιλοσοφία ζωής. Και η χριστιανική οικογένεια καλείται να πολεμήσει με τα αυτονόητα της αστικής κοινωνίας. Είναι δηλαδή επαναστάτης.
Η οικογένεια-επαναστάτης πηγαίνει κόντρα στην κρίση, γιατί ασκείται στην ολιγάρκεια και τα εισοδήματά της ασφαλίζονται από αυτή την ολιγάρκεια και από την φιλανθρωπία, όπως συνέβη με τη Φιλοθέη την Αθηναία. Αντέχει στις περιπέτειες και στις θλίψεις με το αναμμένο καντήλι και τη θερμή προσευχή. Φιλοξενεί τον ίδιον τον Θεό στο σπίτι της αλλά και στα ίδια τα σώματα των μελών της.
Η ανθρωπότητα και στην καλύτερη ακόμα εκδοχή της βλέπει το τέλος της Ιστορίας πολύ μακρινό, η χριστιανική οικογένεια όμως κοινωνεί και γεύεται αυτό το τέλος σε κάθε λειτουργία. Και μ’ αυτή τη δυναμική, που είναι η τελειότερη στον κόσμο τρέφει την ελπίδα του μέλλοντος για κάθε προκοπή.
Κωνσταντίνος Γανωτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου