Για να δείτε το video πατήστε στην εικόνα
Αλέξης Παπαχελάς
Έχει γίνει, όπως ξέρετε, πάρα πολύς θόρυβος για αυτή την Μονή και θέλαμε να έρθουμε εδώ να μάθουμε και εμείς τι ακριβώς συμβαίνει.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Μέχρι τώρα για ενάμιση χρόνο σιωπούσα και ξέρετε ότι οι μοναχοί τους αρέσει να σιωπούν. Αλλά αποφάσισα να μιλήσω για το θέμα αυτό επειδή βλέπω ότι διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση και σκανδαλίζονται οι πιστοί γι' αυτό έτσι τα έφερε η Θεία Πρόνοια ώστε να μιλήσω γι' αυτό το θέμα που έγινε πολύς σάλος ως μη όφειλε, και πραγματικά δεν αποκρύπτω ότι λυπηθήκαμε πάρα πολύ. Και αυτό το οποίο με λύπησε πάρα πολύ είναι ότι διάφοροι κατόρθωσαν να πείσουν τον λαό ότι έρχεται εδώ ο μοναχός για να κάνει χρήματα. Όχι δεν έρχεται για να κάνει χρήματα. Έρχεται ακριβώς για να διακονήσει τον Θεό και τον άνθρωπο.
Αλέξης Παπαχελάς
Ποιος ήταν ο λόγος που θέλατε τόσο πολύ την λίμνη που θέλατε αυτή την ανταλλαγή;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Καταρχήν ήταν καθήκον μας.
Αλέξης Παπαχελάς
Τα περίφημα σεντούκια που ήταν πατέρα;
Στο άλλο μουσείο
Αλέξης Παπαχελάς
Αυτά πώς τα ανακαλύψατε πρώτη φορά από προφορικές μαρτυρίες;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Κύριε Παπαχελά υπήρχαν εδώ πέρα η παράδοση, τα γεροντάκια οι προκάτοχοί μας δεν ήξεραν πολλά γράμματα αλλά μας έλεγαν ότι εδώ έχουμε χρυσόβουλα, έχουμε σουλτανικά φιρμάνια, έχουμε πατριαρχικά σιγίλια, που η λίμνη είναι δική μας.
Μοναχός Κυπριανός, Αρχιγραμματέας Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Είναι δύο χρυσόβουλα του ηγεμόνος της...του Ούγκλεση ένα του 1369 στο οποίο απήλλαξε τη μονή από τον φόρο που κατέβαλε από την εκμετάλλευση της λίμνης Βιστωνίδας. Και μετά από δύο έτη ο ίδιος επαναεπιβεβαιώνει την κυριότητα της μονής πάνω στη λίμνη Βιστωνίδα
Αλέξης Παπαχελάς
Αυτά είναι τα πρωτότυπα;
Μοναχός Κυπριανός, Αρχιγραμματέας Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ναι ναι είναι τα πρωτότυπα.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Και αυτό που είπαν μάλιστα τα γεροντάκια είναι ότι μου έλεγαν παιδί μου, ήταν μεγάλοι στην ηλικία, μου έλεγαν παιδί μου αναλάβετε εσείς είστε μορφωμένα παιδιά παρακαλούμε πολύ τη λίμνη, πρέπει οπωσδήποτε να πάρετε τη λίμνη όπως την είχε το Βατοπαίδι από τόσα πολλά χρόνια, και εγώ το θεώρησα αυτό σαν καθήκον μου.
Εδώ στην Μονή Βατοπαιδίου σκάνδαλο δεν υπάρχει . Οι μοναχοί μεταξύ τους αναφέρονται στην γνωστή υπόθεση ως " το πειρασμό" και το νιώθουν σαν μία πρώτης τάξης ευκαιρία να δοκιμάσουν την αντοχή τους απέναντι στο θόρυβο και την σκανδαλολογία των λαϊκών. Δεν ασχολούνται όλοι άλλωστε εδώ με το λογιστήριο, τις ανταλλαγές και την μεγάλη περιουσία της Μονής. Παρόλα αυτά, όλοι στο σύνολό τους οι 100 και πλέον μοναχοί της πολυπληθέστερης Μονής του Αγίου Όρους, ενάμισι χρόνο μετά τις αποκαλύψεις για οικόπεδα-φιλέτα, υπεράκτιες εταιρίες, και πολιτικά μαχαιρώματα είναι πεπεισμένοι για την αθωότητα του Γέροντα Εφραίμ. Του ανθρώπου που οδήγησε την αδελφότητα στον μακρύ δρόμο από την Κύπρο, στο όνειρο για μια αυτοκρατορία στο Βατοπαίδι.
Αλέξης Παπαχελάς
Η καταγωγή σας από πού είναι από τα κατεχόμενα δεν είναι;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Από τα κατεχόμενα
Αλέξης Παπαχελάς
Από ποιο μέρος;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Είμαι από ένα χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου
Λίγο μετά τον θάνατο του πατέρα του κατά την τουρκική εισβολή ο Εφραίμ μετακομίζει στην Αθήνα αρχικά για να παρακολουθήσει μαθήματα σε ιερατική σχολή και στην συνέχεια για να γραφτεί στην Θεολογική σχολή στο Πανεπιστήμιο. Είναι κατά την διάρκεια εκείνων των πρώτων φοιτητικών του χρόνων που θα αποφασίσει να επισκεφθεί για πρώτη φορά και το Άγιο Όρος.
Αλέξης Παπαχελάς
Κάποιος.. είχατε έρθει εδώ και σας είχε πει ότι θα γίνετε μοναχός ή ότι δε θα γίνετε μοναχός; Το έχω ξεχάσει τώρα , έτσι δεν είναι ;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Όταν ήμουν λαϊκός. Κάποιος έτσι ...;ένας χαρισματούχος ασκητής έρχεται και μου λέει εσύ είσαι για μοναχός λέει και τότε εγώ στενοχωρήθηκα πάρα πολύ.
Το 1975 ο Εφραίμ γνωρίζει τον Γέροντα Ιωσήφ, που θα γίνει ο πνευματικός του καθοδηγητής. Οι δύο τους θα φύγουν οριστικά από την Κύπρο πέντε χρόνια αργότερα για το Άγιο Όρος.
Παναγιώτης Κουτσού, Αδερφός καθ.Εφραίμ
Δεν θα το ξεχάσω ποτέ διότι έφυγε ας πούμε στις 26 Οκτώβρη του 1981 και στην 1η του Νοέμβρη παντρευόμουν εγώ .Η μητέρα μας δεν το ήξερε ότι θα έφευγε ο γέροντας σαν δόκιμος μοναχός με την συνοδεία του γέροντος Ιωσήφ αλλά δυστυχώς διάφορα περιστατικά ανάγκασαν το γέροντα Ιωσήφ να φύγει από την Κύπρο με τρόπο σιωπηλό .
Άκης Λόρδος, Κύπριος επιχειρηματίας
Αυτή είναι μία θλιβερή ιστορία δυστυχώς.
Ο Άκης Λόρδος θα γνωρίσει τον γέροντα Ιωσήφ και τον ηγούμενο Εφραίμ πολλά χρόνια αργότερα. Θα βοηθήσει όμως την αδελφότητα του Βατοπαιδίου να ξεκαθαρίσει εκείνη την παλιά θλιβερή ιστορία που εκτυλίχθηκε όταν ο Ιωσήφ μόναζε σε κάποιο μοναστήρι στη Πάφου.
Άκης Λόρδος, Κύπριος επιχειρηματίας
Και εκεί ήθελε να κάνει και γυναικείο μοναστήρι. Έκανε ένα γυναικείο μοναστήρι με κάποια μοναχή η οποία στο τέλος ανακάλυψε ότι βασάνιζε τις μοναχές .Αυτή τον κακολόγησε στον τότε Μητροπολίτη της επαρχίας και αναγκάστηκε να φύγει. Δηλαδή τον διώξανε με λίγα λόγια, αυτός δεν διαμαρτυρήθηκε ούτε πήγε δικαστήρια διότι τον διαπομπεύσανε.
Ο τότε Μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομος που έγινε αποδέκτης των αστήριχτων όπως φάνηκε αργότερα κατηγοριών θα δημιουργήσει έκτοτε μία σχέση αντιπαλότητας με την αδελφότητα του Βατοπαιδίου. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της εκλογής και ανάδειξης του Χρυσόστομου σε σημερινό Αρχιεπίσκοπο Κύπρου, η αδελφότητα κατηγορείται ξανά για σκάνδαλα, οι κατηγορίες όμως δεν αποδεικνύονται . Σε αυτή την δεύτερη περίσταση την αδελφότητα θα υπερασπιστεί ο δικηγόρος Ξενοφών Μαυραγάνης. Ο Μαυραγάνης γνωρίζει τον Εφραίμ όταν η αδελφότητα μετά από 5 χρόνια περιπλάνησης σε διάφορες Μονές του Αγίου Όρους αρχίζει σιγά σιγά να συγκεντρώνεται στην ιστορική Μονή Βατοπαιδίου.
Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος
Τότε εκεί γνώρισα τον Εφραίμ, τον Αρσένιο οι οποίοι τότε εγκατοβιούσαν στο Βατοπαίδι, αλλά δεν ήταν ακόμα μοναχοί του Βατοπαιδίου.
Τότε, στα τέλη της δεκαετία του 80 ο Εφραίμ και οι μοναχοί που τον ακολουθούν θα κληθούν να στελεχώσουν το δεύτερο τη τάξη Μοναστήρι του Αγίου Όρους, στα 35.000 τετραγωνικά μέτρα του οποίου έχουν απομείνει μόλις 8 γέροντες.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ήρθαμε και βρήκαμε ας πούμε τις στέγες να είναι ...; να τρέχουν νερά, υγρασίες στα οστεοφυλάκια, που ήταν πεταμένα τα πράγματα εκεί , εικόνες, ιστορικά κειμήλια να έχουν υγρασία, τα διάφορα ας πούμε άμφια, τα οποία ήταν μέσα σε κάτι ερμάρια, τα οποία ήθελαν συντήρηση .Κι όταν εγώ τότε 34 ετών που ήμουν, ήρθα σε αυτό το μεγάλο μοναστήρι, λέω Παναγία μου πώς θα τα βγάλω πέρα;
Για τον Εφραίμ όμως η αίγλη του παρελθόντος βρίσκεται ακόμα κάτω από τη σκόνη που σκεπάζει τα ξεχασμένα κειμήλια των Βυζαντινών αυτοκρατόρων.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Θυμάμαι έμεινα έκπληκτος με την αίγλη, τη μεγαλοπρέπεια, την ιεροπρέπεια, εδώ ας πούμε είναι η Χάρη της Παναγίας, είναι 7 θαυματουργές εικόνες γιατί το Βατοπαίδι έχει αυτήν την Αγία Ζώνη, που η Αγία Ζώνη κάνει πάρα πολλά θαύματα. Πραγματικά νιώσαμε ότι αυτό το μοναστήρι είναι ένα χαριτωμένο μοναστήρι, αλλά ήθελε ανθρώπους να ασχοληθούν μαζί του για να το αναδείξουν .
Άκης Λόρδος, Κύπριος επιχειρηματίας
Όταν πήγα το 1990 με πλησίασε και του συστήθηκα βέβαια και άκουσε το όνομα και μου λέει μα σας θυμούμαι μου λέει , του λέω πως με θυμάστε , μου λέει ήμουν κάποτε υπάλληλός σας και εγώ εξεπλάγη και δούλευε στις οικοδομές μου .
Ο Άκης Λόρδος, ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές της Κύπρου δέχεται τακτικά εκείνα τα πρώτα χρόνια τηλεφωνήματα από το Βατοπαίδι για να δώσει τη συμβουλή του στα θέματα της αναστύλωσης της Μονής.
Άκης Λόρδος, Κύπριος επιχειρηματίας
Και σκεφτόμουν και εγώ πως μπορούν αυτοί εδώ οι δεκαπέντε ,είκοσι άνθρωποι να επαναφέρουν ένα τέτοιο οικοδόμημα σε κατάσταση που να είναι κατοικήσιμη ή να είναι έστω πολιτισμένες συνθήκες. Και όμως το κάνανε.
Στην επόμενη πενταετία η αδελφότητα υπό την καθοδήγηση του Εφραίμ οργανώνεται και αρχίζει τα πρώτα έργα αναστύλωσης της Μονής. Τα χρήματα που έχουν μέχρι σήμερα ξοδευτεί για το έργο αυτό φτάνουν τα 45 εκατομμύρια ευρώ.
Αλέξης Παπαχελάς
Τα χρήματα που βρέθηκαν για τις πρώτες αναστυλώσεις;
Άρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ακούστε τα χρήματα πρώτα ήταν από κρατικές επιχορηγήσεις που μας έδιναν και από την Ευρώπη .Αλλά το μοναστήρι αυτό σκέφτηκα ότι παρόλο που μας έδιναν επιχορηγήσεις, είναι τόσο μεγάλο το μοναστήρι, που λέω είναι αδύνατον το μοναστήρι με τις ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις να φτιαχτεί.
Εκεί ακριβώς ο Εφραίμ καταλαβαίνει ότι πρέπει ο ίδιος να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Καλεί συμβούλους για κάθε θέμα που αντιμετωπίζει. Από την αναπαλαίωση των εικόνων, μέχρι τις οικοδομικές εργασίες. Αμέσως καταλαβαίνει ότι στο φιλόδοξο αυτό έργο κάθε παλιά ή νέα γνωριμία και πρόσβαση είναι χρήσιμη.
Ζηνοβία Λυσσάνδρου συμμαθήτρια καθ.Εφραίμ
Χτυπά το τηλέφωνο .Και από την άλλη άκρη της γραμμής λέω παρακαλώ; Αργά και σιγά ακούω μια φωνή έτσι χαμηλή και μου λέει Ζηνοβία καλημέρα.
Η Ζηνοβία Λυσσάνδρου είχε τουλάχιστον 10 χρόνια να ακούσει τον παλιό της συμμαθητή. Ο Εφραίμ έχει εν τω μεταξύ μάθει ότι δουλεύει κοντά στον Πρόεδρο της Κύπρου Γλαύκο Κληρίδη και στην προσπάθεια του να βρει τρόπο να τον προσεγγίσει της τηλεφωνεί..
Ζηνοβία Λυσσάνδρου ,συμμαθήτρια καθ.Εφραίμ
Του κανόνισα το ραντεβού με τον πρόεδρος Κληρίδη . Και το ραντεβού ήταν ένα τέταρτο και έκατσαν μια ώρα και ένα τέταρτο.
Από αυτό το ραντεβού ωφελημένο βγαίνει το Βατοπαίδι. Ο υπουργός Οικονομικών του Κληρίδη επισκέπτεται το Άγιο Όρος και πληρώνει εκ μέρους της Κυπριακής Κυβέρνησης τις εργασίες για την υδατο-δεξαμενή που χαρίζει ακόμη και σήμερα νερό στους μοναχούς.
Άκης Λόρδος , Κύπριος επιχειρηματίας
Ναι ο Χριστός τι είπε δεν είπε κρούετε κι αν λυγίσετε ζητείτε και δοθήσετε, και οι Εγγλέζοι τι λένε if you don';t ask you don';t get , ε αυτό είναι , ο Γέροντας ήξερε πώς να σπρώξει τις υποθέσεις για να τελειώνει.
Το Βατοπαιδι αλλάζει ξανά πρόσωπο. Τα ερείπια παίρνουν ξανά τη μορφή μιας μικρής αυτοκρατορίας.
Δύο πολύ σύγχρονα σκευοφυλάκια με βυζαντινά κειμήλια δημιουργούνται ουσιαστικά από το μηδέν.
Πατέρας Μάξιμος
Βρισκόμαστε στο χώρο του παλιού σκευοφυλακίου της Μονής , επισκευάστηκε το 1915 και ξαναεπισκευάστηκε το 2005 για στεγάσει τα καλύτερα κειμήλια της μονής Βατοπαιδίου, κειμήλια τα οποία είναι δωρεές της δυναστείας των Παλαιολόγων και των Κατακουζηνών .
Η βιβλιοθήκη με εκατοντάδες σπάνιους τόμους ανακαινίζεται. Η Μονή ανακατασκευάζει το λιμάνι της. Οι παλιές βυζαντινές δόξες επιστρέφουν και οι ανακαινισμένοι ξενώνες αρχίζουν σιγά σιγά να υποδέχονται τους πρώτους ισχυρούς επώνυμους επισκέπτες. Από αυτό το σημείο και μετά, όλα αλλάζουν.
Ξενοφών Μαυραγάνης, Δικηγόρος
Αυτή η αλλαγή ήρθε από τον γεγονός πρώτον : Ότι έκαναν δουλεία η οποία ήταν πολύ σημαντική. Εκεί πέρα στα υπόγεια του Βατοπεδίου βρεθήκανε θησαυροί αμύθητοι από πλευράς δηλαδή έργων τέχνης και λοιπά .Αυτό, τους έφερε επαφή με την εξουσία, τους έκανε συνεχώς και περισσότερο γνωστούς.
Από την ίδια αφάνεια με τα υπόλοιπα κειμήλια της Μονής βγαίνει στο προσκήνιο και ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα για το ορθόδοξο πλήρωμα: η Αγία ζώνη. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 ο Εφραίμ επισκέπτεται με την Αγία Ζώνη ενορίες και εκκλησίες σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος
Διαβάζαμε η Αγία Ζώνη πήγε στην Αθήνα, πήγε στον Πειραιά, στην Θεσσαλονίκη δύο τρεις φορές, πήγε στην Λέσβο. Τουλάχιστον μια δύο φορές κατέβηκαν από το μοναστήρι με βάρκες ,πλοία που ναυλοχούσαν , ναυλοχούσαν εκεί στα 500 μέτρα για να δώσουν την αγία ζώνη να την προσκυνήσουν διάφορες κυρίες υπουργών οι υπουργοί, αυτά .
Κατά πολλούς ο Εφραίμ χρησιμοποιεί την Αγία Ζώνη για να μπει και σαλόνια της Αθήνας. Τα επικριτικά σχόλια και δημοσιεύματα δεν αργούν να κάνουν την εμφάνισή τους στις σελίδες των εφημερίδων. Η Αγία Ζώνη μπαίνει σε καράβια και σε ελικόπτερα και φτάνει μέχρι και την Εκάλη στο σπίτι του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Αλλά και στο σπίτι του πρώην πρωθυπουργού του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Αλέξης Παπαχελάς
Έχετε κατηγορηθεί , αν θέλετε η Μονή, ότι χρησιμοποιήσατε πολύ την Αγία ζώνη, ειδικά την δεκαετία του ';90.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Δεν επεδίωξα να πάω πουθενά. Τότε ο κύριος Παπανδρέου ήταν άρρωστος και μου έστελναν μήνυμα ξέρετε θέλει ο κύριος Παπανδρέου αλλά δεν μπορεί να έρθει εκεί λέει για να πάει να προσευχηθεί στην Αγία Ζώνη , και πήγα και προσκύνησε την Αγία Ζώνη. Δεν πήγα ούτε για χρηματισμό ούτε όπως με κατηγόρησαν, ποτέ η Αγία Ζώνη όσες φορές πήγαμε πάντα τα χρήματα τα δίναμε εκεί στις τοπικές εκκλησίες και πάντοτε όσα παίρναμε τα δίναμε σε ελεημοσύνες, ποτέ δεν κρατήσαμε τίποτε. Είναι άδικος αυτή η κατηγορία μάλλον η συκοφαντία πως παίρναμε την Αγία Ζώνη για να παίρνουμε χρήματα για να κάνουμε δημόσιες σχέσεις.
Αλέξης Παπαχελάς
Πηγαίνατε σε σπίτια διάφορα σπίτια πολύ πλουσίων επιχειρηματιών και τα λοιπά ...;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος, Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Με καλούσαν και πήγαινα και μην ξεχνάτε ότι πάρα πολλοί άνθρωποι βοηθούσαν το μοναστήρι και ερχόνταν εδώ και εμείς τι ανταπόδοση να τους κάνουμε να τους πάρουμε για μισή ώρα την Αγία Ζώνη και μην ξεχνάτε αυτό είναι το παλαιό τυπικό. Αν διαβάσουμε στα αρχεία της Μονής η Αγία Ζώνη πήγε λέει στον οίκο των δημογερόντων και πήγαινε στο σπίτι και αγιάζετω ο οίκος τους, έκανε αγιασμό μέσα στο σπίτι και έπαιρνε αυτή την χάρη της Αγίας Ζώνης. Λοιπόν αυτοί όλοι που λες κύριος Παπανδρέου ο μακαρίτης, ο κύριος Μητσοτάκης αυτοί με κάλεσαν και με παρακάλεσαν και πήγα εκεί μισή ώρα και τους έδωσα την Αγία Ζώνη
Σιγά σιγά Βατοπαίδι γίνεται το Μοναστήρι των πλουσίων και ισχυρών. Ο Εφραίμ ο εξομολογητής τους.
Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος
Όταν έμπαινε ένας υπουργός ήταν εκεί πέρα τον παραλάμβαναν από την είσοδο με ψαλμωδίες μετά τον οδηγούσαν στο αρχονταρίκι πάνω στο μεγάλο αρχονταρίκι δηλαδή του Ηγουμενείου . Έδιναν μια λαμπρότητα , έναν μια , έναν άλλο τόνο ας πούμε στην εξουσία.
Άκης Λόρδος , Κύπριος επιχειρηματίας
Ο ίδιος ο Γέροντας σαν χαρισματικός που είναι έκανε και τις δικές του σχέσεις ,πέρα των Κυπρίων και των αξιωματούχων Κυπρίων έκανε και τέτοιες σχέσεις με την πολιτεία και βοηθήσαν όλοι εις το να ορισμένες μπλεγμένες υποθέσεις να ξεμπλέξουν πιο εύκολα.
Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος
Από την στιγμή που μπορούσαν να κάνουν ένα τηλεφώνημα και να τους δεχθεί ο υπουργός Εθνικής Άμυνας , από την στιγμή που μπορούσαν να κάνουν ένα τηλεφώνημα και να τους δεχθεί ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου . Από την στιγμή που έβλεπαν ότι διάφοροι και δικαστές, αυτό ήταν φανερό , δημόσιοι λειτουργεί ήταν εκεί πέρα οι οποίοι ζητούσαν την ευλογία, ήθελαν να κάτσουν στο παραθρόνιο δίπλα στον ηγούμενο ήθελαν να απαγγείλουν το Πιστεύω ή το Πάτερ Ημών, αυτά όλα δημιουργούσαν ένα είδος εξαρτήσεων.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, υπουργοί, βουλευτές, κανείς δεν παραλείπει να κάνει μια στάση εδώ. Ακόμη και ο επικεφαλής της Αγγλικανικής εκκλησίας πρίγκιπας Κάρολος της Αγγλίας, αψηφώντας τις αντιδράσεις και τους ψιθύρους στο εσωτερικό της Βρετανίας περνά σχεδόν κάθε χρόνο μερικές μέρες στο Βατοπαίδι.
Πρίγκηπας Κάρολος της Αγγλίας
«Αλλά επιτέλους λέει έχουν εισακουστεί οι προσευχές μου και έτσι μπορώ να δω την Μονή για την οποία έχω ακούσει τόσα πολλά και έχω διαβάσει επίσης τόσα πολλά.»
Εκείνη είναι η εποχή που ακόμα και κοντινοί στον Εφραίμ άνθρωποι, πιστεύουν ότι ο Ηγούμενος αρχίζει να αλλάζει.
Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος
Άλλαζε μέρα με την μέρα . Δηλαδή ο Εφραίμ τον πρώτο καιρό, τα πρώτα χρόνια δεν έβγαινε ποτέ από το μοναστήρι ήταν εκεί πέρα το πολύ πολύ να ερχόταν στην Θεσσαλονίκη για καμία λιτανεία η για καμιά .. Ε μετά πια ο Εφραίμ στο μοναστήρι δεν ήταν. Κυκλοφορούσε στην Αθήνα στην Θεσσαλονίκη στην Κύπρο .Υπήρχαν πια μεγαλό- επιχειρηματίες που μπαινοέβγαιναν στο μοναστήρι , υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι από όσο μπορώ να ξέρω από τα χρόνια που ζω σε αυτόν τον κόσμο δεν τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα ούτε η πνευματικότητα ούτε η ανάπτυξη των χριστιανικών ιδεωδών , του χρήματος τους ενδιαφέρει .Είναι σαφές αυτό.
Αλέξης Παπαχελάς
Εγώ να το πω αλλιώς, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι το έχω ακούσει που μου το λένε ότι το Βατοπαίδι το παράκανε με τις δημόσιες σχέσεις ο Γέροντας Εφραίμ έγινε εξομολογητής των ισχυρών.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, Ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Εγώ δεν κάλεσα κανέναν στο μοναστήρι. Έρχονταν. Το μοναστήρι είχε ένα όνομα λόγω του ονόματός του, λόγω της φύσεως του, και επειδή ακριβώς εμείς, τι κάναμε; Δεν κάναμε κάτι για να έχουμε κοσμική δόξα, προβάλλαμε τον πλούτο της μονής,
Με τον πλούτο της Μονής στο φως και ισχυρούς φίλους στο πλευρό του ο Εφραίμ αποφασίζει να προχωρήσει σε ακόμα μεγαλύτερα εγχειρήματα. Το κυριότερο από αυτά; Μία μοιραία παρακαταθήκη . όπως θα φανεί πολύ αργότερα ,που του είχαν αφήσει οι γέροντες που είχε βρει όταν πρωτοπήγε στο Βατοπαίδι.
Λένε ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Και στην περίπτωση της λίμνης Βιστωνίδας ίσως αυτό να ισχύει. Την τελευταία φορά που το Βατοπαίδι την διεκδικεί είναι στην δεκαετία του 30, σε μία αγωγή ενάντια στο δημόσιο. Η υπόθεση διευθετείται και τότε με μία ανταλλαγή: το Βατοπαίδι συμφωνεί να δώσει στο δημόσιο δύο μεγάλες ιδιοκτησίες του στην Χαλκιδική.
Έτσι καταφέρνει να κρατήσει το εκκλησάκι στη νησίδα της λίμνης, τον Άγιο Νικόλαο. Έτσι καταφέρνει να διατηρήσει την καλή του σχέση με τους ψαράδες της περιοχής, που δίνουν για χρόνια στο δημόσιο ένα ποσοστό από τα κέρδη τους και το δημόσιο με την σειρά του τα δίνει για χρόνια στο Βατοπαίδι. Έτσι καταφέρνει ακόμη να κρατήσει ζωντανό και το μεγαλοπρεπές όνειρο, μίας ολόκληρης λίμνης που κάποιοι βυζαντινοί αυτοκράτορες δώρισαν κάποτε σε μία ιστορική Μονή του Αγίου Όρους.
Όλα αυτά μέχρι το 1995.
Στέλιος Μπαλάσης , πρόεδρος Αλιευτικού Συνεταιρισμού Βιστωνίδας
Το 95 προσδοκώντας να υλοποιήσουμε κάποια ευρωπαϊκά προγράμματα σε σχέση με την ιχθυοτροφική εκμετάλλευση που ασκούμε, ζητήσαμε εμείς το δικό μας το μερίδιο, το οποίο θεωρούσαμε ότι το είχαμε αγορασμένο να απαλλοτριωθεί υπέρ του δημοσίου.
Η ανάγκη των ψαράδων να εκσυγχρονίσουν το ψάρεμα στα νερά της λίμνης τους κάνει να ψάξουν σε ποιον ανήκουν πραγματικά οι νησίδες της. Η αναζήτηση αυτή φτάνει μέχρι το γραφείο του τότε υφυπουργού οικονομικών Γιώργου Δρύ, ο οποίος ζητά από τις υπηρεσίες του να του ξεκαθαρίσουν το θέμα.
Γιώργος Δρυς, πρ. υφυπ.Οικονομικών
Από την έρευνα που κάναμε, δεν βρήκαμε πουθενά στοιχεία ιδιοκτησίας του δημοσίου για τη νησίδα Άντα μπουρού. Η ιεραρχία ολόκληρη του Υπουργείου Οικονομικών από τον τμηματάρχη μέχρι το γενικό διευθυντή συνέκλινε ότι το δημόσιο δεν έχει κυριαρχικά δικαιώματα της νησίδας.
Για αυτή τη νησίδα, αλλά και ολόκληρη τη λίμνη οι Βατοπαιδινοί, όπως θα φανεί πολύ αργότερα έχουν τα δικά τους σχέδια: ένα βυζαντινό χωριό, ένα ιερό πανεπιστήμιο, ορδές πιστών παραθεριστών. Με αυτό το σκοπό, δύο αιτήσεις της Μονής ζητούν από τον επόμενο υφυπουργό Οικονομικών Απόστολο Φωτιάδη την επικύρωση της κυριότητας της μονής, όχι μόνο στις νησίδες, αλλά και στα 25 χιλιάδες στρέμματα των παραλίμνιων εκτάσεων και τέλος στη λίμνη ολόκληρη. Το τιτάνιο "πρότζεκτ" αναλαμβάνει ο πιο στενός συνεργάτης του Εφραίμ, ο μοναχός Αρσένιος, που ξεκίνησε την πνευματική του αναζήτησή από τα αμφιθέατρα την Νομικής Σχολής Κομοτηνής, και πέρασε στον μοναχισμό. Ο ίδιος μοναχός κάνει και τις πρώτες επαφές με τους τοπικούς παράγοντες μέσω του γραφείου του τότε αντιπροέδρου της Βουλής.
Σωτήρης Τσιακίρογλου, Αερολέσχη Ξάνθης
Ένα πρωινό πηγαίνοντας από το κατάστημά μου στα γραφεία της συνομοσπονδίας επαγγελματιών στο δρόμο συνάντησα τον γραμματέα του κ. Σγουρίδη που μαζί του ήταν ένας ρασοφόρος. Ο ρασοφόρος μετά από τις συστάσεις τις οποίες δώσαμε απεδείχθη ότι ήταν ο Αρσένιος. Όπου εκεί πλέον μου ζητήθηκε να κάνουμε μία βόλτα με το αεροπλάνο γύρω από την Βιστωνίδα από τις παράκτιες περιοχές από τον Άγιο Νικόλαο προκειμένου ο πατέρας Αρσένιος να δει διάφορα θέματα που τον αφορούσαν. Μιλούσαμε, μιλούσαμε γενικώς για την Ξάνθη για την επιχειρηματικότητα, απλώς ειπώθηκε ότι θέλουν να αναπτύξουν την εν λόγο περιοχή προς όφελος όλου του νομού πιθανόν και της περιφέρειας ολόκληρης .
Πατέρας Αρσένιος
«Δεν θα ερχόμασταν εδώ για να κάνουμε κτήρια και να φτιάχνουμε δουλειές, αφήσαμε την ζωή μας.»
Συναντήσαμε τον Αρσένιο στο Άγιο Όρος. Δεν θέλησε όμως να μιλήσει στους Νέους Φακέλους. Όπως μας είπε προτίμησε να αφήσει τον ηγούμενό του να εξηγήσει καλύτερα τους στόχους της διεκδίκησης.
Αλέξης Παπαχελάς
Το όραμα στο τέλος ποιο ήταν; Δηλαδή γιατί εγώ, πολλές φορές το έχουν διακωμωδήσει και λένε ότι είναι θρησκευτικό Disneyland να το πω έτσι, θρησκευτικός τουρισμός γύρω από την Βιστωνίδα και άλλα τέτοια πράγματα.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Όχι, Εκεί πέρα είχαμε σκοπό στην Βιστωνίδα να συνεργαστούμε με τους ψαράδες με τον αλιευτικό συνεταιρισμό που είχαμε και έχουμε άριστες σχέσεις. Είχαμε να αναστηλώσουμε εκειπέρα τα διάφορα οικήματα τα οποία είναι σε κακή κατάσταση μέχρι τώρα και αυτό θα τα κάναμε και θα συνεργαζόμαστε και ακριβώς αυτή όλη η εργασία θα επέφερε έσοδα στην Μονή για να κάνει και το φιλανθρωπικό της έργο και εκεί διότι ξέρετε υπάρχει μεγάλη φτώχεια. Και όταν βλέπεις κ. Παπαχελά τον πόνο των ανθρώπων και μάλιστα έρχεσαι τετ α τετ που λέμε, τότε θέλεις οπωσδήποτε να κάνεις κάτι να βοηθήσεις. Διότι ο μοναχός, σας είπα δεν είμαστε σπηλαιώτες είμαστε σε ένα Βατοπαίδι που ακριβώς το Βατοπαίδι ήταν το ένα σκέλος στον ησυχασμό και ένα στην ιεραποστολή και αυτό πάντα με κέντριζε.
Το ενδιαφέρον των Εφραίμ και Αρσένιου θα αρχίσουν να καταλαβαίνουν καλύτερα οι Ξανθιώτες, όταν την ίδια εποχή ο δεύτερος θα προσκαλέσει τον τότε Δήμαρχο Βιστωνίδας να φιλοξενηθεί στο Βατοπαίδι.
Βασίλης Τσολακίδης, πρ. δήμαρχος Βιστωνίδας
Πήγα στην Μονή φιλοξενήθηκα όπως είπα το βράδυ έτσι το απόγευμα με δέχθηκε ο Αρσένιος στο γραφείο του και μάλιστα μου έκανε εντύπωση ότι ήταν ένα γραφείο πλήρως οργανωμένο σε σχέση δηλαδή με τον Δήμο ήμασταν πολύ πίσω από άποψη οργάνωσης. Τελευταία λέξη της τεχνολογίας υπήρχε στο γραφείο και άρχισε να μου εκθέτει για μια ακόμη φορά το σχέδιο του για την περιοχή μας. Διαπίστωσα όπως σας είπα έναν πολύ σκληρό διαπραγματευτή.
Σε εκείνες τις πρώτες συναντήσεις είναι που οι σχέσεις κατοίκων και Βατοπαιδίου αρχίζουν σιγά σιγά να αλλάζουν.
Βασίλης Τσολακίδης, πρ. δήμαρχος Βιστωνίδας
Αφού λέτε ότι είναι δικά σας και έχετε τόσο μεράκι να αναπτύξετε την περιοχή εμείς δεν λέμε όχι στην ανάπτυξη, θα ήταν και κουτό από μέρους μας, να κάνουμε ένα σχήμα εταιρικό να συνεργαστούμε τέλος πάντων και μου το ξέκοψε ήταν κάθετος μου είπε όχι εμείς θα τα αξιοποιήσουμε μόνοι μας είναι δικά μας απλά το κέρδος για σας θα είναι ότι θα αναπτυχθεί η περιοχή σας, θα φέρουμε τουρισμό θα ανοίξουν θέσεις εργασίας και θα βολέψουν κάποιοι άνθρωποι. Και εγώ να σου πω ναι να δεχτώ πιστεύω του λέω Αρσένιε ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από τον κόσμο και δεν θα είναι τόσο εύκολα τα πράγματα όσο τουλάχιστον φαντάζεσαι.
Και έτσι συμβαίνει αφού για δεκαετίες το μοναστήρι - με εξαίρεση το φιλανθρωπικό του έργο στην περιοχή - δεν εμφανίζεται στις τοπικές υπηρεσίες. Για δεκαετίες το ελληνικό δημόσιο μοιράζει εκτάσεις γύρω από τις όχθες της Βιστωνίδας σε ακτήμονες Μικρασιάτες. Για δεκαετίες ακόμα κανείς δεν τολμά να ταράξει αυτά τα ήσυχα νερά. Μέχρι που τον Ιανουάριο του 2003 το Βατοπαίδι καταθέτει αγωγή ενάντια στο Δημόσιο για τις νησίδες και τις παραλίμνιες εκτάσεις που οι κάτοικοι και οι τοπικές υπηρεσίες αρνούνται να παραδώσουν.
Ο Δήμαρχος της περιοχής, ο Μητροπολίτης και ο τότε πρόεδρος του Δικηγορικού συλλόγου Ξάνθης Ξυνίδης οργανώνονται γύρω από έναν κοινό στόχο. Να εμποδίσουν την παράδοση της λίμνης στο Βατοπαίδι.
Θανάσης Ξυνίδης, πρ. πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης
Μέχρι το 2002 η εικόνα της διεκδίκησης αφορά μόνο την Αντα μπουρού και μια μικρή έκταση και ξαναλέω ότι για την τοπική κοινωνία η μονή και η εκκλησία ήταν κάτι το οποίο εκτιμούσαν πάρα πολύ, εκτιμούσε πάρα πολύ, δεν θέλαμε να τους διώξουμε από εδώ δεν υπήρχε καμία πρόθεση να είμαστε αντίθετοι. Αλλά το να έρχεσαι να λες με αυτήν την λογική που εξέφρασε και ο Δεσπότης γιατί ήταν κατακτητική η τάση, το να έρχεσαι και να θες να τα ισοπεδώσεις όλα και να πεις ότι αυτά τα πράγματα ανήκουν σε μένα όλα όταν όλη η κοινωνία ξέρει ότι δεν σου ανήκουν είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει δεκτό από κανέναν και αυτό ήταν που σταματούσε την καλή έξωθεν καλή μαρτυρία σε ένα μοναστήρι.
Ακόμη και κάποιοι φίλοι του Βατοπαιδίου, αρχίζουν σιγά σιγά να χάνουν την πίστη τους στο όραμα. Ο Μαυραγάνης θυμάται μία συζήτηση στα πλαίσια της διεκδίκησης.
Ξενοφών Μαυραγάνης, δικηγόρος
Και είπα εγώ κάποια στιγμή μα είναι δυνατόν θα διώξετε μέσα από την λίμνη τους ψαράδες που επί χρόνια ολόκληρα πάππου προς πάππου ζούνε εκεί και ψαρεύουν και μια απάντηση ήταν , μα είναι δική μας . Αυτό το μα είναι δική μας δεν μπορεί να έχει σχέση με αυτά τα οποία διακηρύσσουν εκείνοι ως εκφραστές της χριστιανικής διδασκαλίας και πίστης και του μοναχικού βίου. Για μένα .
Αλέξης Παπαχελάς
Γιατί το 2003 ενώ όλα πηγαίναν καλά και είχατε υπουργικές αποφάσεις κ.ο.κ. προχωρήσατε εσείς στην αγωγή ενάντια στο δημόσιο;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ακούστε προχωρήσαμε στην αγωγή διότι πάντοτε σας είπα συμβουλευόμουνα επειδή υπήρχαν τοπικές υπηρεσίες οι οποίες δεν θέλαμε να δώσουμε τα δικαιώματα μας εκεί και μου είπε ο νομικός σύμβουλος πρέπει να πάμε σε μια αγωγή. Του λέω παιδί μου ότι μου πείτε θα κάνω. Εγώ θέλω να πάει καλά το πράγμα και να εργαστούμε με έναν νόμιμο τρόπο και πήγαμε στην αγωγή. Δηλαδή δεν έκανα κάτι μόνος μου κ Παπαχελά πάντοτε είχα συμβούλους που ήταν άνθρωποι που αγαπούσαν το μοναστήρι.
Αλέξης Παπαχελάς
Ήταν λάθος αυτή η αγωγή; Είναι ένα θέμα το να θέλει κάποιος να αναστηλώσει μήπως και να την φέρει στην παλιά της δόξα κ.ο.κ. μήπως κάποια στιγμή ξέφυγε αυτό το όραμα; Δηλαδή όταν αρχίσατε να μιλάτε για θρησκευτικό τουρισμό στην Βιστωνίδα ή την Αθωνιάδα μήπως πραγματικά ξέφυγε;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Το Βατοπαίδι έδωσε μια Αθωνιάδα Ακαδημία που ήταν εκ των μόνων πανεπιστημίων επί Τουρκοκρατίας που βγήκε ο Ρήγας Φεραίος ο μαθητής, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός που χτίσαν 300 σχολεία και ήρθαμε και ανοίξαμε τα αρχεία της μονής και είδαμε ότι βοήθησε την Σχολή της Χάλκης την σχολή του Γένους ,το Πατριαρχείο, το Πανεπιστήμιο των Αθηνών διάφορες Μητροπόλεις, τότε αρχίσαμε και λέμε ότι είμαστε σε έναν δρόμο, είμαστε σε ένα σημείο που πρέπει και εμείς να ασχοληθούμε και να συνεχίσουμε αυτή την παράδοση και ο λόγος που έτσι διεκδικήσαμε την λίμνη μας είναι να φέρουμε χρήματα να αναστηλωθούν όλα αυτά που σας είπα ήταν τόσο μεγάλες οι ανάγκες και φιλανθρωπικό έργο. Αυτό μόλις το είδα μέσα μου έτσι πραγματικά είναι και στην φύση μου αυτό πολύ είχα αυτό το όραμα να βοηθηθεί ο λαός και να συνεχίσει το Βατοπαίδι να έχει την παράδοση του.
Αλέξης Παπαχελάς
Αλλά δεν πιστεύετε ότι κάποια στιγμή ξέφυγαν αυτά τα σχέδια;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Νομίζω ότι δεν ξέφυγαν διότι πότε ξεφεύγει το σχέδιο, όταν ξεφύγει ο νους του μοναχού από τα πνευματικά αυτό το πράγμα δεν ξέφυγε με την χάρη του θεού.
Αφοσιωμένοι στο σκοπό τους ήταν όμως και οι φορείς της Ξάνθης που βγάζουν τον κόσμο κατά δεκάδες στους δρόμους εναντίον των μοναχών.
Δημοσιογράφος: «Ενώ στο πλευρό τους βρέθηκαν πολιτικές αρχές και φορείς του τόπου οι οποίοι αντιτίθενται στα προτετελεσμένα γεγονότα που θέλει να επιβάλει η Μονή Βατοπαιδίου.»
Κάτοικος: «Αλλά μην τολμήσουν και έρθουνε, θα γίνει πόλεμος. Δεν τους χαρίζουμε.»
Και από τους δρόμους της Ξάνθης η αντιδικία μεταφέρεται στα υπουργικά γραφεία, όπου ο κάθε ένας στην ιστορία προσπαθεί να κερδίσει με τα δικά του όπλα.
Απόστολος Φωτιάδης, πρ. υφυπ. Γεωργίας
Συνήθως οι επαφές είναι οι επαφές των εθιμοτυπικές , Χριστούγεννα , Πάσχα κάποια ημερολόγια, κάποια κομποσκοίνια κάτι το οποίο συνηθιζότανε θα έλεγα κάτι μικρά ασήμαντης μεν υλικής αξίας μπορεί κάποιος να τα θεωρεί σημαντικά κτλ σε περιόδους εορτών κτλ.
Σε αυτές τις επαφές των μοναχών - περισσότερο με τους υπαλλήλους των υπουργείων και λιγότερο με τους υπουργούς - είναι που κάποιοι σημειώνουν ότι ασκούνταν μια διακριτική πίεση. Ο Φωτιάδης θυμάται μία.
Απόστολος Φωτιάδης, πρ. υφυπ. Γεωργίας
Στην τελευταία γνωμοδότηση υπήρξε μια εντελώς διακριτική επαφή.Είχε καθυστερήσει αρκετά η υπογραφή από μένα της τρίτης γνωμοδότησης με αποτέλεσμα πολύ διακριτικά να ρωτήσουν για ποιο λόγο δεν προχωράει θετικά ή αρνητικά, θα έλεγα ότι αυτή ήταν η επαφή μου η μοναδική με αυτούς, για το ζήτημα των γνωμοδοτήσεων.
Ο Φωτιάδης που στη συνάντησή του με τους μοναχούς δεν θεωρεί ότι μπορεί να υπάρχει κάποιος λόγος για να μην υπογράψει, θα αλλάξει γνώμη όταν μετά την υπογραφή του που παραχωρεί και τα 25 χιλιάδες στρέμματα των παραλίμνιων εκτάσεων της Βιστωνίδας θα τον επισκεφθούν με τη σειρά τους οι φορείς της Ξάνθης. Στη συνάντηση είναι και ο Δρυς.
Θανάσης Ξυνίδης, πρ. πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Ξάνθης
Εκεί έγινε αυτή η συζήτηση, έγινε η συζήτηση ότι είναι απαράδεκτο αυτό που έγινε, οι γνωμοδοτήσεις πως πέρασαν, πως τις αποδεχτήκατε και υπήρξε μια ανταλλαγή απόψεων και φύγαμε με την άποψη ότι θα συζητούσαν με την Νομική Υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών αν και κατά πόσον μπορεί ο Υπουργός είτε να ανακαλέσει την άποψη του τη απόφαση του ή την αναπέμψει στην γνωμοδοτική.
Απόστολος Φωτιάδης, πρ. υφυπ. Γεωργίας
Ήρθαν λοιπόν και έθεσαν καινούρια ζητήματα τα οποία έκρινα ότι ήταν βάσιμα προφορικά , γιατί τα γραπτά τους κείμενα ήταν κείμενα διαμαρτυρίας σε επίπεδό πολιτικό χωρίς να αναφέρονται σε λεπτομέρειες , υπήρχαν αντιδράσεις γιατί να το πάρει το μοναστήρι κτλ όμως αυτό δεν ήταν νομικό το ζήτημα , ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου με τις γνώσεις που είχε έθεσε την νομική διάσταση του προβλήματος την άλλη άποψη και θα έλεγα η απόφαση για την αναπομπή κτλ είναι μια απόφαση η οποία ήταν συλλογική.
Όσο στην Αθήνα ο Φωτιάδης στέλνει τις αποφάσεις του ίδιου και του Δρυ για επανεξέταση στην Ξάνθη εκδικάζεται η αγωγή της Μονής κατά του Δημοσίου.
Πατέρας Αρσένιος: « Όλα αυτά ο κόσμος θα έχει την δυνατότητα να τα χρησιμοποιεί.»
Δημοσιογράφος: «Θα τα πάρετε δηλαδή εσείς και απλώς ο κόσμος θα έχει την δυνατότητα να τα χρησιμοποιεί;»
Πατέρας Αρσένιος: «Εμείς τι να πάρουμε αυτά θα τα πει το δικαστήριο, στο σπίτι μου θα τα πάρω;»
Δημοσιογράφος: «Σε περίπτωση που η απόφαση είναι υπέρ της μονής θα περάσουν σε σας όλα αυτά που έχουν κάνει και ο κόσμος απλώς θα χρησιμοποιεί θα έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί αυτά τα παρατηρητήρια.»
Κάτοικος: «Θα ανάβουνε και κεριά;»
Το κλίμα στους διαδρόμους του Πρωτοδικείου Ροδόπης είναι ιδιαίτερα τεταμένο. Μέχρι που γίνεται και η έκρηξη, όταν κάποια στιγμή η πρόεδρος που εκδικάζει την υπόθεση σχολιάζει θετικά τις προθέσεις της μονής.
Μαρία Ψάλτη, Πρόεδρος Δικαστηρίου
«Και καλώς γνωρίζει ο καθένας ότι οι εκκλησίες και οι μονές δεν τα διαθέτουν για τον εαυτό τους αυτά, έτσι ασκούν και φιλανθρωπικό έργο.»
Οι εργασίες της δίκης ολοκληρώνονται και όσο η Ξάνθη περιμένει με αγωνία μια απόφαση η διαμάχη μεταφέρεται στις συχνότητες των τοπικών καναλιών. Ένας εκ των πρωτοστατών ο τότε βουλευτής Ξάνθης, Αλέξανδρος Κοντός.
Αλέξανδρος Κοντός, βουλευτής Ξάνθης
« Σαφώς υπάρχουν πολιτικές ευθύνες, όταν δύο υπουργοί με ελαφρά την καρδία βάζουν την υπογραφή τους χωρίς να έχουν ψάξει το θέμα και με την υπογραφή αυτή διακυβεύονται 25.000 στρέμματα θρακικής γης τότε σαφώς υπάρχουν πολιτικές ευθύνες.»
Μάρτιος 2004. Η Νέα Δημοκρατία αναλαμβάνει τη κυβέρνηση. Την θέση του υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών αναλαμβάνει ο Πέτρος Δούκας. Η απάντηση των υπηρεσιών για την επανεξέταση του ζητήματος που είχε διατάξει ο Φωτιάδης προσγειώνεται στο γραφείο του. Σύμφωνα με την ομόφωνη απόφαση του γνωμοδοτικού συμβουλίου, κανένας λόγος δεν υπάρχει για να ανακληθούν οι προηγούμενες αποφάσεις, με τις οποίες η λίμνη βρέθηκε οριστικά στα χέρια της αδελφότητας του Βατοπαιδίου. Τον Ιούνιο του 2004 ακολουθεί και δεύτερος φάκελος με την αίτηση της Μονής αυτή τη φορά για συμβιβασμό της δίκης με το δημόσιο.
Πέτρος Δούκας, πρ. υφυπ. Οικονομίας & Οικονομικών
Τον Ιούνιο του 2004 όταν ο φάκελος ήρθε στο γραφείο μου χωρίς να τον περιμένω και χωρίς καν να γνωρίζω την ύπαρξη της μονής αυτής .
Αλέξης Παπαχελάς
Να ρωτήσω ήρθε υπηρεσιακά;
Πέτρος Δούκας, πρ. υφυπ. Οικονομίας & Οικονομικών
Ήρθε καθαρά υπηρεσιακά. Ήρθε όπως έρχονται 50 φάκελοι κυριολεκτικά την ημέρα στο γραφείο μου.
Αλέξης Παπαχελάς
Ούτε κάποιος άλλος σας πήρε τηλέφωνο και σας είπε θα έρθει κάποιος φάκελος
Πέτρος Δούκας, πρ. υφυπ. Οικονομίας & Οικονομικών
Αυτά είναι αλλά θέματα αλλά ο φάκελος ήρθε υπηρεσιακά καθαρά.
Ο φάκελος αυτός είναι και ο φάκελος που τον Ιούνιο του 2004 θα σφραγίσει το τέλος της δίκης στην Ξάνθη. Τα χαρτιά φτάνουν στο δικαστικό μέγαρο Ροδόπης με κούριερ 24 ώρες μετά την υπογραφή Δούκα. Αρκετά αργότερα η πρόεδρος του δικαστηρίου στην Ξάνθη θα τιμωρηθεί με 15 μήνες φυλάκιση σε πρώτο βαθμό γιατί καθυστέρησε την απόφαση που σήμερα ξέρουμε ότι θα ήταν αρνητική για το Βατοπαίδι. Έτσι, λένε έδωσε την ευκαιρία στην Μονή να έρθει σε συμβιβασμό με το δημόσιο. Στην πράξη αυτή της προέδρου το δικαστήριο δέχτηκε ότι την επηρέασαν ο Εφραίμ και Αρσένιος και γι'; αυτό τους επεβλήθη πρωτόδικα η ίδια ποινή.
Αλέξης Παπαχελάς
Συνέβη αυτό; Όντως κάνατε κάποια παρέμβαση;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Όχι είναι λάθος είναι λάθος. Δεν μας έγινε καμία ενημέρωση από κανέναν. Απλώς ο πάτερ Αρσένιος επειδή άκουγε τα πράγματα αυτά ότι ξέρεις η απόφαση έχει βγει κλπ πήρε κάποιο τηλέφωνο εκεί στο δικαστήριο μετά βγήκε η πρόεδρος και μετά της είπε αυτή δυσανασχέτησε και μόλις είδε ότι δυσανασχέτησε η πρόεδρος εγώ ήμουν στο γραφείο μου με ενημερώνει γέροντα σε παρακαλώ η πρόεδρος δυσανασχετεί πες της δυο λόγια. Και λέω κυρία Πρόεδρος εγώ εκφράζω τον σεβασμό στην δικαιοσύνη και από την δικαιοσύνη περιμένουμε κλπ και αυτή έδειξαν ότι έτσι πειράχτηκε λίγο και με συγχωρείται συγνώμη και κλείσαμε δεν ήταν τίποτα το οποίο έγινε όπως αυτή το και μάλιστα η διαρροή έγινε από άλλους
Αυτό που εννοεί ο Εφραίμ, είναι ότι στην πρόεδρο του δικαστηρίου δεν είχαν τηλεφωνήσει μόνο αυτός και ο Αρσένιος. Σύμφωνα με την κατάθεση του Μητροπολίτη Ξάνθης το αντίπαλο στρατόπεδο έχει κι αυτό επικοινωνήσει με το δικαστήριο.
Σάββας Τσιτουρίδης, πρ. υπουργός Αγρ. Ανάπτυξης & Τροφίμων
Πριν από το καλοκαίρι του 2004 δέχθηκα και την επίσκεψη 2 μοναχών από την συγκεκριμένη Μονή οι οποίοι μου παρουσίασαν και αυτοί το πρόβλημα, ότι είχαν κατοχυρώσει τίτλους ιδιοκτησίας σε μία περιοχή που ήταν παραλίμνια και ότι υπήρχαν αντιδράσεις τις οποίες έπρεπε να αντιμετωπίσουμε.
Εκτός από τους δύο μοναχούς το πρόβλημα μεταφέρει στο νέο υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και ο υφυπουργός του Αλέξανδρος Κοντός, που βλέπει τους ψηφοφόρους της περιφέρειας του ολοένα και πιο ανήσυχους, τώρα που η διαδικασία του δικαστηρίου έχει πια σταματήσει και η Μονή κρατά τρεις υπουργικές υπογραφές και τη λίμνη στα χέρια της. Τον Ιούλιο του 2004, πολύ πριν μιλήσει κανείς επίσημα για ανταλλαγές, ένα γράμμα του Εφραίμ, που ζητά την ανταλλαγή ενός μικρού κομματιού των παραλίμνιων περιοχών που κατοικείται από ψαράδες, φτάνει στο γραφείο του Τσιτουρίδη.
Σάββας Τσιτουρίδης, πρ. υπουργός Αγρ. Ανάπτυξης & Τροφίμων
Ναι δέχθηκα μια επιστολή, όπως έμαθα, αλλά θα σας πω και πάλι ότι δεν μπορώ να θυμηθώ αναδρομικώς ούτε το περιεχόμενο της επιστολής ,θυμάμαι την έγνοια μου είτε στην προφορική κουβέντα είτε στην βάση εγγραφών ή επιστολών , την έγνοια μου για να βρούμε λύση για το τι κάνουμε με 100 και πλέον οικογένειες οι οποίες έχαναν την γη τους επειδή κάποια Μονή απέκτησε κυριότητα επί της γης των.
Όπως μαθαίνουμε πολύ αργότερα, 4 ημέρες μετά την παραλαβή της επιστολής, ο Τσιτουρίδης φαίνεται να την προωθεί στον αρμόδιο υφιστάμενο του ώστε να διευθετηθεί το θέμα. Στην τελευταία σελίδα δίπλα από την υπογραφή του Εφραίμ, 3 λέξεις - τις οποίες ο Τσιτουρίδης δεν επιβεβαιώνει ότι έγραψε όλες ο ίδιος - δηλώνουν ότι για να επέλθει λύση θα έπρεπε να συντρέχουν 3 βασικές προϋποθέσεις. Νομοθετικό Διάταγμα, Γνωμοδότηση και βεβαίως Πολιτική Βούληση.
Σάββας Τσιτουρίδης, πρ. υπουργός Αγρ. Ανάπτυξης & Τροφίμων
Η πολιτική βούληση η δική μου ήταν να βρούμε λύση στο θέμα των αγροτών τίποτα περισσότερο τίποτε λιγότερο.
Φαίνεται πως οι προϋποθέσεις αυτές όμως ικανοποιήθηκαν μισό χρόνο αργότερα όταν στις αρχές Δεκεμβρίου ο διάδοχος του Τσιτουρίδη, Ευάγγελος Μπασιάκος, ξεκινάει την διαδικασία που θα δώσει το πράσινο φως για τις πρώτες ανταλλαγές. Μέσα στις 56 μόλις ημέρες και εν μέσω διακοπών Χριστουγέννων ο Μπασιάκος παίρνει το πράσινο φως από το Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για να ξεκινήσουν με δική του απόφαση οι ανταλλαγές 25 χιλιάδων στρεμμάτων με ακίνητα του δημοσίου. Ολόκληρη η διαδικασία των ανταλλαγών παραλιμνίων εκτάσεων και λίμνης ολοκληρώνεται μέσα σε 3,5 μόλις χρόνια.
Αλέξης Παπαχελάς
Όχι απλώς ξέρετε γέροντα τι μια κριτική που έχει ασκηθεί σε σας και είναι θεμιτή γιατί το έχω ψάξει αρκετά , λένε άνθρωποι του νομικού συμβουλίου ότι εμείς έχουμε χειριστεί τέτοιες υποθέσεις μας πήρε 15 χρόνια και αυτή η υπόθεση τελείωσε σε 55 μέρες που έδειχνε ότι είχε αυτή η Μονή καλές προσβάσεις .
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Καθόλου το θέμα αυτό της Βιστωνίδας πήρε 14 χρόνια. Δεν νομίζω...
Αλέξης Παπαχελάς
Το στάδιο της ανταλλαγής στο τέλος όμως ...;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
4 χρόνια 4 χρόνια. Δεν ήταν ούτε 4 μήνες ούτε 4 μέρες, είναι 4 χρόνια ολόκληρα. Είναι λάθος ότι μας κατηγορούν ότι ξέρετε εν στιγμή χρόνου κάναμε τις ανταλλαγές και οι ανταλλαγές αυτές έγιναν .όπως ξέρετε , διότι δεν ήταν δική μας ...;
Αλέξης Παπαχελάς
Πάντως αυτό που έχω δει εγώ από την ώρα που αρχίζει ο κύριος Μπασιάκος
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Όχι όχι διήρκησαν 4 χρόνια δεν μπορώ δεν ξέρω ο κ Μπασιάκος τι κάνει στο γραφείο του. Εγώ πήγα μια φορά τον είδα και του είπα το θέμα αυτό και λοιπά και μετά οι υπηρεσίες ασχολήθηκαν όπως έπρεπε να ασχοληθούν νομίζω με κάθε πολίτη.
Και οι υπηρεσίες φαίνεται ότι στην περίπτωση του Βατοπαιδίου λειτούργησαν ρολόι. Ζητούν μετά την απόφαση Μπασιάκου μάλιστα να ενημερωθεί το γραφείο του υφυπουργού Κοντού από τις Νομαρχίες για όλα τα διαθέσιμα προς ανταλλαγή ακίνητα μέσα σε 10 ημέρες με την προϋπόθεση αυτά να είναι τουριστικής αξίας ή παραθαλάσσια.
Άθως Κοιρανίδης, Οικονομικός Σύμβουλος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Όταν τα μεγέθη ξεκίνησαν να μεγαλώνουν και ξεκίνησε να διαφαίνεται και αυτή η προοπτική των ανταλλαγών, τότε εμείς μαζευτήκαμε κάποιο επαΐοντες σε θέματα οικονομικά και που συμβουλεύαμε τη μονή και ένας εξ αυτών εγώ, και προτείναμε στο μοναστήρι ότι αυτό πρέπει να μπει σε μια άλλη βάση, και ο γέροντας ήταν κάτι το οποίο επιζητούσε.
Μπορεί οι συζητήσεις του Κοιρανίδη με τον Εφραιμ να είχαν συχνά ως θέματα επιχειρήσεις και επενδύσεις .Η σχέση τους όμως όπως μας λέει, είναι καθαρά πνευματική. Ο οικονομικός υπεύθυνος της Μονής παρά τις συνεχείς παραινέσεις του Εφραίμ υποστηρίζει ότι δεν έχει πληρωθεί ποτέ για τις υπηρεσίες που προσφέρει στο Βατοπαίδι.
Με καταγωγή και οι δύο από την Κύπρο, θα συναντηθούν για πρώτη φορά στο Άγιο Όρος το 1995. Λίγα χρόνια αργότερα ο Κοιρανίδης θα περάσει μια μεγάλη προσωπική περιπέτεια και θα βρει στήριγμα στο Βατοπαίδι. Έκτοτε θα γίνει ένας από τους πιο έμπιστους συμβούλους του και το 2006 θα προτείνει στον Εφραίμ να διαχειριστεί την περιουσία της Μονής μέσω μιας Κυπριακής εταιρίας.
Άθως Κοιρανίδης, Οικονομικός Σύμβουλος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ο γέροντας δεν ήθελε σε καμία περίπτωση ...; κάτι που στο τέλος της ημέρας βέβαια δεν έγινε, να ...;οι οικονομικές δραστηριότητες της Μονής να προκαλούσαν τον απλό κόσμο, που θα έβλεπε ότι η Μονή θα επένδυε είτε σε μετοχικούς τίτλους είτε σε ακίνητα, είτε.. ενώ μια εταιρεία θα μπορούσε να το κάνει χωρίς να φαίνεται ποιος έχει δώσει τα χρήματα όπως γίνεται συνήθως.
Ο Κοιρανίδης παίρνει τον πράσινο φως και ξεκινάει τις διαδικασίες. Απευθύνεται στο δικηγορικό γραφείο του Τάσου Παπαδόπουλου στην Κύπρο και ενεργοποιεί μια εταιρία που είχε αγοράσει λίγα χρόνια νωρίτερα με το όνομα ΡΑΣΑΝΤΕΛ.
Άθως Κοιρανίδης, Οικονομικός Σύμβουλος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Κι εγώ σκέφτηκα να το αλλάξω να μην το αλλάξω και λέω τώρα τι σημασία έχει.. ε;και το κράτησα. Ήταν και αυτό αφορμή να δώσουμε τροφή στους συνάδελφους σας έτσι να διασκεδάσουν.
Οι Κυπριακές εταιρίες μπορεί να μην είναι offshore είναι όμως ένας συνήθης τρόπος για τους πελάτες του Κοιρανίδη που ζητούν έναν τρόπο απόκρυψης χρημάτων με πολύ χαμηλότερη φορολογία. Στην περίπτωση της Μονής όμως φορολογία δεν υπάρχει σε καμία συναλλαγή. Άρα;
Άθως Κοιρανίδης, Οικονομικός Σύμβουλος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Αντίθετα υπήρχε και υπάρχει και ένα φορολογικό βάρος από αυτήν την απόφαση της Μονής και ήταν ένα συνειδητό τίμημα το οποίο επιλέξαμε να υποστούμε, διότι όπως πιθανότατα ξέρετε η Μονή, οι δραστηριότητες της Μονής είναι αφορολόγητες εντελώς, ενώ η εταιρεία υπόκειται σε φορολογία στην Κύπρο. Το τίμημα ήταν ένα τίμημα που συνειδητά αποφασίσαμε να υποστούμε για να πετύχουμε την αφάνεια, να μη φαίνεται η Μονή.
Ο Κοιρανίδης μέσω της Ρασαντελ και μιας άλλης εταιρίας καταλήγει να διαχειρίζεται ένα χαρτοφυλάκιο 100 εκ. ευρώ. Υψηλοί δανεισμοί, χρηματιστήριο, real estate επενδύσεις και διακινήσεις μεγάλων ποσών σε μετρητά που ήδη από το 2007 έχουν τραβήξει την προσοχή των τραπεζών με τις οποίες συναλλάσσεται η μονή. Κανείς όμως δεν ερευνά τίποτα ουσιαστικά. Δυο χρόνια αργότερα η τράπεζα της Ελλάδος βάζει στο μικροσκόπιο όλες τις δοσοληψίες του Βατοπαιδίου. 50 εκ ευρω για συμμετοχή σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Μαρφίν, αγορά και πώληση μετοχών του ΟΤΕ μέσα σε μια εβδομάδα με κέρδος 130 χιλιάδες ευρώ, εμβάσματα σε υπεράκτιες εταιρίες για αγορές ακινήτων είναι κάποια από αυτά που σημειώνει το πόρισμα.
Άθως Κοιρανίδης, Οικονομικός Σύμβουλος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Τέτοιες πράξεις ίσως να γίνονται εκατομμύρια στην Ελλάδα καθημερινώς.
Ο Άθως Κοιρανίδης μιλά για πρώτη φορά στην κάμερα των Νέων Φακέλων για το περιεχόμενο αυτών των εκθέσεων.
Άθως Κοιρανίδης, Οικονομικός Σύμβουλος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Οι αναλήψεις που φαινόντουσαν να γίνονται στο παρελθόν και όπως είπατε προηγουμένως και διέγειραν και το ενδιαφέρον της επιτροπής παρακολούθησης ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, ήταν οι μεταφορές από και προς τους προθεσμιακούς λογαριασμούς οι οποίες αποδείχθηκαν ότι ήταν απόλυτα νόμιμες και φυσιολογικές.
Αλέξης Παπαχελάς
Εδώ υπήρχε μια επιτροπή ξεπλύματος βρώμικου χρήματος που έλεγε ότι προκαλεί κατάπληξη πώς ένα μοναστήρι αναπτύσσει πολυσχιδή επενδυτική δραστηριότητα και συναλλάσσεται με υπεράκτιες εταιρείες και πραγματοποιεί κινήσεις οι οποίες βρίσκονται στα όρια της συναλλακτικής τραπεζικής νομιμότητας.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Οι εταιρείες αυτές, έχουνε ,όπως μας είπε ο οικονομικός μας σύμβουλος έχουν ελεγχθεί από αρμοδίους λογιστές και μας είπε μάλιστα ότι γέροντα είναι πεντακάθαρος ο έλεγχος της εταιρίας αυτής που έχουμε.
Αλέξης Παπαχελάς
Μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση πως μια μονή μπορεί να έχει μια offshore εταιρία που να λέγεται Ρασαντέλ;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ακούστε ταταρχήν δεν έχουμε offshore εταιρία αυτό είναι λάθος. Ποια είναι offshore εταιρία;
Αλέξης Παπαχελάς
Η Ρασαντέλ δεν είναι offshore;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Δεν είναι offshore. Είναι μια Κυπριακή εταιρία η οποία δεν είναι δική μας. Σας είπα καλέσαμε πνευματικά παιδιά δικά μας και τους είπαμε γιε μου εμείς δεν ξέρουμε από οικονομικά βοηθήστε μας να αξιοποιηθεί η περιουσία της Μονής για να γίνουν οι αναστηλώσεις , οι τόσες μεγάλες αναστηλώσεις και τόσες μεγάλες ανάγκες που έχουμε και να κάνουμε και μια φιλανθρωπία στον ελληνικό λαό που έχει τόση ανάγκη.
Αλέξης Παπαχελάς
Εσείς είστε σίγουρος ότι κανείς από την κοινότητα ή κάποιος άλλος ο οποίος να συνεργάζεστε ή κάποια πνευματικό σας τέκνο ή κάτι άλλο, δεν έχει ωφεληθεί οικονομικά από αυτήν την ιστορία;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Κανείς απολύτως, εγώ το δηλώνω έγκυρα, υπεύθυνα, ότι όσοι εβοήθησαν στο μοναστήρι βοήθησαν με όλη την προθυμία τους με όλο το είναι τους για να ωφεληθεί η Μονή και μόνον η Μονή, και νομίζω όταν ωφελείται η μονή ωφελείται όλο το έθνος, όλο το κράτος, όλη η οικουμένη όλη η ορθοδοξία.
Αλέξης Παπαχελάς
Έχει ελέγξει κάποιος τρίτος ποτέ όλα αυτά , είτε το κράτος ή κάποια εταιρία ορκωτών λογιστών ή κάτι τέτοιο;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Μα δεν ελέγχονται οι Μονές εδώ είναι αυτοδιοίκητες. Αλλά αυτή η εταιρία ελέγχεται βέβαια και έχουμε όλα τα στοιχεία της εγώ ρώτησα και μου λέει γέροντα είναι πεντακάθαρη.
Είναι Μάρτιος του 2006. Τότε που δημιουργούνται και τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα ερωτήματα στην υπόθεση των ανταλλαγών.
Ενώ στις όχθες της Λίμνης οι αγρότες έχουν τακτοποιηθεί με τις πρώτες ανταλλαγές, Μπασιάκος και Δούκας συνυπογράφουν μια νέα ανταλλαγή. Αυτή τη φορά το Δημόσιο αποφασίζει ότι θα είναι γι'; αυτό επωφελές να πάρει από το Βατοπαίδι τα έσοδα και το νερό της λίμνης.
Μεσολαβούν δύο ολόκληρα χρόνια, ώσπου η υπόθεση φτάνει και στα αυτιά των δημοσιογράφων.
Δήμος Βερύκιος, δημοσιογράφος
Ήταν λίγο μετά τις θερινές διακοπές θυμάμαι 16 -17 Αυγούστου, έχουμε επιστρέψει από την άδεια έχουμε πάει στην εφημερίδα ακούω τον Γιάννη τον Σαραντάκο να συζητάει στο τηλέφωνο για αρκετή ώρα.. Κατάλαβα με κάποιον της ΝΔ γιατί έκανε το ρεπορτάζ της ΝΔ και να του λέει , τι μου λες είναι μα αυτό είναι πολύ σοβαρό, αυτό πρόκειται για σκάνδαλο. Κάποια στιγμή στο τέλος καταλαβαίνω με ποιον συνομιλούσε, εντάξει άντε γεια σου Σάββα. Κατάλαβα ότι ήταν με τον Σάββα τον Τσιτουρίδη. Κλείνοντας το τηλέφωνο τον ρωτάω ρε Γιάννη τι σκάνδαλο, άσε μου λεει έχει γίνει μια ανταλλαγή Ολυμπιακών Ακινήτων με την Μονή Βατοπαιδίου.
Δήμος Βερύκιος, Δημοσιογράφος : «Προφανώς βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολλαπλό σκάνδαλο με αγίους διαβόλους και τριβόλους όπως θα έλεγε και ο λαός μας.»
Και το σκάνδαλο δεν αργεί να πάρει διαστάσεις ...;..
Δελτία Ειδήσεων
«Στα ύψη η πολιτική αντιπαράθεση για το σκάνδαλο της Μονής Βατοπαιδίου»
«Πρωτοφανές στα χρονικά υπουργοί να ενημερώνουν αρμοδίως τους δημοσιογράφους για παραίτηση άλλου υπουργού»
«Η υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου όμως συνεχίζεται με νέες αποκαλύψεις»
« Παίχτηκε μεγάλο παιχνίδι, η Μονή έδωσε αέρα και πήρε φιλέτα»
«Είχε εξασφαλισθεί η συγκατάθεση ισχυρών πολιτικών προσώπων»
«Το σκάνδαλο έχει ηγούμενο και αυτός βρίσκεται στο Μέγαρο Μαξίμου »
Αλέξης Παπαχελάς
Να πάμε λίγο στο θέμα τώρα της ανταλλαγής ήθελα με τα ακίνητα. Αυτό το οποίο λέγετε κατά κόρον εν πάση περιπτώσει είναι ότι όλη αυτή η ιστορία της ανταλλαγής κινήθηκε κεντρικά όπως σας είπα από το Μέγαρο Μαξίμου.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Καθόλου.
Αλέξης Παπαχελάς
Δεν είχατε καμιά βοήθεια από εκεί ούτε εσείς ούτε ο πατέρας Αρσένιο ούτε κάποιος άλλος που να είχε ...;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Κανείς απολύτως την ανταλλαγή την επέβαλλαν οι φορείς πίεζαν. Πρώτα μου είπε ο υπουργός για την ανταλλαγή μου λέει ο νομικοί σύμβουλοι γέροντα δεχθείτε εγώ στην αρχή αντιδρούσα, δεχθείτε μου λέει διότι μετά θα πάμε στην Ευρώπη και θα κάνουμε τόσα χρόνια εφόσον σας λένε έτσι δεχτείτε και έχει ο Θεός.
Μέσα σε 3,5 μόλις χρόνια το δημόσιο δίνει στην Μονή πάνω από 150 ακίνητα για να πάρει τη λίμνη Βιστωνίδα και 25 χιλιάδες στρέμματα παραλίμνιων εκτάσεων για 63 εκατομμύρια ευρώ. Πουλώντας ορισμένα και μόνο από αυτά μέχρι σήμερα το Βατοπαίδι καταφέρνει να αποκομίσει 70 εκατομμύρια.
Ένα από τα ακίνητα αυτά είναι και το Ολυμπιακό Ακίνητο στους Θρακομακεδώνες, που αρχικά προορίζεται για υπουργείο ανάπτυξης, ενώ μετά από επισκέψεις των μοναχών στην Αθήνα καταλήγει στο Βατοπαίδι.
Και ενώ η Μονή παίρνει το κτήριο από το δημόσιο με αξία 39.5 εκατομμύρια ευρώ με σκοπό να το κάνει κοινωφελές ίδρυμα, ένα χρόνο αργότερα καταφέρνει να το πουλήσει 41. Αυτό που προβληματίζει δε περισσότερο είναι ότι η εταιρία που το πουλάει στο Βατοπαίδι, δίνει την ίδια ημέρα 9 εκατομμύρια ευρώ σε ίδρυμα της Μονής με την μορφή της δωρεάς.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Τους είπαμε τι θα κάνουμε, αυτοί είπαν εμείς γέροντα σας δίνουμε και 9.000.000 για να συμμετάσχουμε στο κέντρο αποκαταστάσεως αναπήρων και αν αυτό δεν γίνει έχουμε ειδικό έγγραφο μαζί σε 2 χρόνια αν δεν γίνει αυτό εμείς είμαστε άμεσα να το κάνουμε αν δεν γίνει αυτό θα μας δώσετε 9.000.000 έχουμε βάλει και προσημείωση στο ακίνητο το δικό μας για τα 9.000.000
Αλέξης Παπαχελάς
Άρα αυτό δεν ήταν μέσα στο τίμημα;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Όχι εκτός τιμήματος.
Αλέξης Παπαχελάς
Το ανεπίσημο κομμάτι του τιμήματος ή κάτι;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Δεν ήταν και μάλιστα όπως μας κατηγορούν δόλιες. Μα καταρχήν εγώ σας είπα σε ένα μοναστήρι που θυσιάζεται ο μοναχός τι δολιότητα θα κάνει; Θα κάνει δολιότητα ποιος εκείνος ο οποίος έχει φιλαργυρία που είναι δικά του λεφτά μα εμείς τι λεφτά έχουμε. Εγώ του είπα αν βρείτε ένα ευρώ στην τσέπη μου να μπω εγώ μόνος μου φυλακή εφ'; όρου ζωής.
Σε όποιο τίμημα και αν πούλησε πραγματικά η Μονή, το κυριότερο ερώτημα στις ανταλλαγές είναι η πραγματική αξία των ακινήτων σε σχέση με αυτή στην οποία τα παραχώρησε το δημόσιο στο Βατοπαίδι.
Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης προσπάθησε το 2008 να εκτιμήσει εάν και κατά πόσο έχασε το Δημόσιο. Κατέληξε όμως ότι είναι αδύνατον να υπολογίσει το ποσό της ζημίας και να κρίνει την δουλειά του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών.
Το Σώμα, που είναι αυτό που έδωσε και τις τιμές των ακινήτων με τις οποίες έγιναν οι ανταλλαγές, αποτελείται από 15 μέλη. Ένας εξ αυτών, ο Ηλίας Ζιώγας ανέλαβε την εσωτερική έρευνα που ακολούθησε.
Ηλίας Ζιώγας, Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών
Το αποτέλεσμα το οποίο διήρκεσε και δημιούργησε έναν ογκώδη φάκελο εξέτασης κατέληξε ότι εφαρμόστηκαν τα εκτιμητικά πρότυπα, εφαρμόστηκε η πρόσφορη μεθοδολογία, δεν υπήρχαν προβλήματα στον κώδικα δεοντολογίας που με προεδρικό διάταγμα έχει το σώμα, και οι τιμές ήταν μέσα στο εύρος των αξιών που έπρεπε να κινηθεί η κάθε εκτίμης.η
Κι όμως, οι λεπτομέρειες της δουλειάς των ορκωτών εκτιμητών δείχνουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι διαδικασίες έγιναν εξαιρετικά γρήγορα.
Όπως στην περίπτωση οικοπέδων στην Θεσσαλονίκη όπου 82 οικόπεδα αξίας 17.5 εκ. ευρω εκτιμήθηκαν μέσα σε 9 εργάσιμες ημέρες.
Ο Ζιώγας επιμένει όμως ότι το πρόβλημα στην υπόθεση των ανταλλαγών δεν βρίσκεται στις εκτιμήσεις αλλά στο πως αυτές χρησιμοποιήθηκαν.
Ηλίας Ζιώγας, Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών
Η έκθεση εκτιμήσεως παρήχθη για κάποιον συγκεκριμένο σκοπό. Εάν αλλάξει ο σκοπός για τον οποίον παρήχθη, πρέπει να επιστραφεί, να ξανααλλάξει ο σκοπός για να μπορεί να γίνει μεταβίβαση
Χαρακτηριστικά, ο Ζιώγας μας ανέφερε το παράδειγμα της Ουρανούπολης. Εκεί ο ΣΟΕ εκτιμά 8.600 στρέμματα ως δάσος. Την εκτίμηση ακολουθεί μια σειρά εσωτερικής αλληλογραφίας της στο υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης οπού αυθημερόν αποφασίζεται ότι εν λόγω έκταση δεν είναι δάσος όπως την εκτίμησαν οι εκτιμητές αλλά δασική έκταση, που σημαίνει πολύ περισσότερες δυνατότητες δόμησης για τον τελικό ιδιοκτήτη.
Η Κτηματική εταιρία του δημοσίου όμως που έφερε την ευθύνη για την διαδικασία των ανταλλαγών δεν απευθύνεται με αυτό το νέο δεδομένο πίσω στο ΣΟΕ για να του ζητήσει επανεκτίμηση και τα 8.500 στρέμματα μεταβιβάζονται τελικά στην Μονή με τιμή κάποιες δεκάδες εκατομμύρια λιγότερα από όσο μάλλον θα έπρεπε.
Αλέξης Παπαχελάς
Όπου εκεί εμφανίζεται να αλλάζει χρήση γης αυτή η έκταση
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Τίποτα απολύτως. ...;
Αλέξης Παπαχελάς
Κάποιος έχει σβήσει όμως από το...
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Το να σβήσει κάποιος οτιδήποτε αλλάζει χρήση το πράγμα; Εσείς έχετε πείρα και ξέρετε πολύ καλά.Για να αλλάξει χρήση όπως μου είπαν οι νομικοί σύμβουλοι ένας τόπος μια δασική έκταση έναν δάσος χρήση χρειάζεται πάρα πολλές εγκρίσεις από πολλές υπηρεσίες δεν είναι εύκολο, ιδιαίτερα τον 21ο αιώνα που είναι η οικολογία που ξανακούστηκε αυτό ότι ξέρεις πήραμε δασική έκταση δήθεν για να το κάνουμε για να το εκμεταλλευτούμε. Όχι
Αλέξης Παπαχελάς
Παρότι είχατε στείλει κάποιο γράμμα από ότι θυμάμαι στον Δασάρχη το 2008 και ρωτούσατε αν όντως είναι δάσος η όχι.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Τώρα δεν θυμάμαι να στείλαμε γράμμα δεν έχω υπόψη μου τίποτα.
Το γράμμα ζητά από τον δασάρχη της περιοχής - ένα χρόνο μετά το συμβόλαιο - τα είδη της βλάστησης στο ακίνητο. Ακόμα, η Μονή παρά τα όσα λέει ο Εφραίμ επιθυμούσε την εκμετάλλευση της έκτασης. Πράγμα το οποίο φαίνεται ξεκάθαρα στο επιχειρηματικό σχέδιο που στέλνει στις τοπικές αρχές λίγο μετά την απόκτησή της. Το σχέδιο μιλάει για Πανεπιστήμιο, συνεδριακό κέντρο και υψηλού επιπέδου θρησκευτικό τουρισμό.
Από την άλλη, στο συμβόλαιο της Ουρανούπολης η Μονή επιφυλάσσεται κάθε δικαιώματος της να ζητήσει την μεταβολή της χρήσης, ενώ εντός παρενθέσεως αναφέρεται και η λέξη «οικόπεδα». Τα συμβόλαια συντάσσει η σύζυγος του τότε υπουργού Γιώργου Βουλγαράκη, Αικατερίνη Πελέκη. Σήμερα τόσο η Πελέκη όσο και μία σειρά Νομικών Συμβούλων του Κράτους, Εκτιμητές του ΣΟΕ, υπεύθυνοι της Κτηματικής Εταιρίας του Δημοσίου και άλλοι δημόσιοι λειτουργοί ερευνώνται από την δικαιοσύνη.
Αλέξης Παπαχελάς
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι είναι πάρα πολύ πιθανό να καταδικαστούν και ενδεχομένως πολύ αυστηρά για ορισμένες παραβάσεις εν πάση περιπτώσει σε αυτήν την ιστορία άνθρωποι από την ΚΕΔ άνθρωποι από αλλού τι νιώθετε εσείς για αυτούς τους ανθρώπους;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Ακούστε εμείς δε θέλουμε να επηρεάσουμε κανέναν, εγώ νομίζω ότι οι άνθρωποι αυτοί έκαναν μέσα στα καθήκοντά τους επορεύθησαν σωστά, νομίζω, έτσι νομίζω εγώ, και έχει ο θεός για όλους.
Νοέμβριος 2008. Η Βουλή συστήνει εξεταστική επιτροπή για την υπόθεση του Βατοπαιδίου. Όλοι αναζητούν τον ιθύνονται πολιτικό νου που κατηύθυνε και ίσως πίεσε τις αποφάσεις της διοίκησης.
Στο μικροσκόπιο μπαίνει εκτός των άλλων και μια παλιά επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Άγιο Όρος.
Ήταν το καλοκαίρι του 2006, όταν δύο μόλις ημέρες μετά την υπουργική απόφαση που ανταλλάσσει τη λίμνη, ο Κώστας Καραμανλής επισκέπτεται το Βατοπαίδι και διανυκτερεύει εκεί.
Αλέξης Παπαχελάς
Θέλω λίγο να σας ρωτήσω για την σχέση σας με τον πρώην πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή , τον Κώστα Καραμανλή μάλλον, γιατί πολλά έχουνε γραφτεί και γι'; αυτό. Είχατε όντως μια στενή σχέση με τον ίδιο;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Όχι κύριε Παπαχελά, όχι όπως νομίζω, ο κύριος Καραμανλής ήρθε μια φορά εδώ στο μοναστήρι και έμεινε εδώ όταν ήρθε στο Άγιον Όρος, και τον είδαμε εδώ όπως καλή ώρα σας είδα εσάς, μιλήσαμε, συζητήσαμε μαζί του κτλ, είναι άνθρωπος ανοιχτός, αλλά δεν είχαμε μια περισσότερη σχέση με τον κύριο Καραμανλή διότι σας είπα εγώ πάντοτε μιλούσα πνευματικά και μίλησα μαζί του πνευματικά και αυτός είναι άνθρωπος που αναζητάει, και συνεχώς ρωτούσε διάφορα πράγματα και του μιλήσαμε, αλλά δεν είχαμε τόσο στενή σχέση όσο νομίζουν, ότι «ξέρεις ο κύριος Καραμανλής ο οποίος εβοήθησε». Τι έκανε ο κύριος Καραμανλής; Ήρθε όπως έρχονται όλοι οι άνθρωποι και μιλούμε μαζί.
Στη συνάντηση όμως εκείνη ο Εφραίμ, όπως αποκαλύπτει για πρώτη φορά απόψε, ζητά κάτι από τον πρωθυπουργό.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Του ζήτησα κάτι, πρωθυπουργός είναι, κύριε πρωθυπουργέ του λέω θα κάνουμε κάποιο ίδρυμα. Και επειδή ας πούμε θέλει να πάει στην Βουλή για να γίνει όπως το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού ας πούμε, και εκεί θα έχουμε το Κέντρο Αποκαταστάσεως Αναπήρων θα κάνουμε ένα Κέντρο Απεξαρτήσεως των Ναρκομανών, είχαμε και αυτό στο πρόγραμμα, είχαμε να κάνουμε ένα γηροκομείο, λοιπόν και αυτός μας είπε «ευχαρίστως να σας βοηθήσω σ'; αυτό το θέμα», αυτό μόνο συζητήσαμε.
Στην ίδια εκείνη συνάντηση του 2006 τον πρωθυπουργό συνοδεύει ο υπουργός Επικρατείας Θόδωρος Ρουσόπουλος.
Αλέξης Παπαχελάς
Έχει γραφτεί ότι ένας από τους λόγους που είχατε τόσο μεγάλη πρόσβαση στο Μέγαρο Μαξίμου, πέρα από την προσωπική σας σχέση με τον Θόδωρο Ρουσόπουλο, ήταν το γεγονός ότι ένας στενός συνεργάτης του κυρίου Καραμανλή πίστευε ότι εσείς ή η Αγία Ζώνη είχαν παίξει κάποιο ρόλο στη θεραπεία του σε μια δύσκολη στιγμή.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Εγώ τι, θεραπεύω;
Αλεξης Παπαχελάς
Ότι η Αγία Ζώνη, εν πάσει περιπτώσει, είχε βοηθήσει σε αυτό.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Άλλο η Αγία Ζώνη και άλλο το... Εγώ με τον κύριο Ρουσόπουλο δεν του έλεγα αυτά τα ...; όπως νομίζουν ότι ο κ Ρουσόπουλος ήταν ...; είχε μια στενή σχέση μαζί μου, όπως είχε όπως είπε και ο ίδιος με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, με τον Μητροπολίτη Μεσογαίας δηλαδή ήταν άνθρωπος ο οποίος πάντοτε έτσι κολλούσε τρόπον τινά σε πνευματικούς ανθρώπους και ήρθε και εδώ. Και πράγματι όταν ήρθε ο κύριος Ρουσόπουλος εδώ είχαμε μια, έτσι, φιλία, και συζητούσαμε έτσι πνευματικά πράγματα, διάφορα έτσι ...; συζητήσεις πνευματικές, θρησκευτικές, ρωτούσε ...; αλλά δεν είχαμε κάποια ιδιαίτερη ώστε να του πω «ξέρεις, να με βοηθήσεις» κι εξάλλου είχαμε τόσα νομικά επιχειρήματα για το θέμα αυτό που πήγαινε καλά το θέμα. Μια φορά μόνο τον πήρα τηλέφωνο, πότε νομίζετε; Μου λέει ένας αδερφός «γέροντα», λέει, «ακούσαμε ότι πήγανε οι φορείς της Ξάνθης στον κ. Ρουσόπουλο.» Λέω «μπα; τι έκαναν εκεί, τι έγινε;» Λέει «πήγαν εκεί και αντετάχθησαν εναντίον των δικαιωμάτων της λίμνης.» Και τότε ακριβώς τον πήρα ένα τηλέφωνο και εγώ και του λέω ας πούμε «κύριε Ρουσόπουλε, έμαθα ότι ήρθαν και σε είδαν», «ήρθαν και με είδαν», λέει, «λοιπόν θέλουμε κι εμείς να ακουστούμε, να ακουστεί και η θέση η δική μας διότι πρέπει και εμείς να προβάλουμε τα δικαιώματα μας» και μου λέει «γέροντα τους έστειλα αυτούς στον αρμόδιο υπουργό να πάτε και εσείς εκεί και θα του τα πείτε τι έχετε, και αρμοδίως θα πάνε, όπως πάνε οι υποθέσεις.» Έ, και έτσι ήταν.
Αλέξης Παπαχελάς
Ούτε είχατε κάποια άλλη επικοινωνία μαζί του γι'; αυτό το θέμα;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Γι'; αυτό το θέμα σου λέω ήταν τόσο τα πράγματα πήγαιναν τόσο καλά που δεν χρειαστήκαμε. Νομίζαμε ότι, ξέρετε, μα ...; όταν επί κυβερνήσεως Σημίτη ήταν το θέμα της λίμνης, εκεί υπήρχε ο Ρουσόπουλος; Πράγματα πραγματικά...Και μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν άνθρωποι που ήξεραν για το Άγιο Όρος, βέβαια δεν νομίζω, δεν παρανόμησαν, αλλά σου λέει είναι Άγιο Όρος, είναι ο φάρος τη ορθοδοξίας, και τα πράγματα πήγαιναν τόσο έτσι ...; βατά μπορώ να πω, που δεν χρειάστηκε να κάνει κάποιος κάτι.
Λιγότερη όμως δημοσιότητα δόθηκε για τον διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Καραμανλή, λιγότερο γνωστού στα μέσα Γιάννη Αγγέλου, που βρίσκεται κι αυτός εκεί το 2006. Ο Εφραίμ αποκαλύπτει απόψε για πρώτη φορά στους «Νέους Φακέλους» τι ήξερε ο Αγγέλου.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Ερχόταν εδώ, μαζί με τον κύριο Ρουσόπουλο ερχόντουσαν μια φορά τον χρόνο, και θυμάμαι μια φορά του είπα ...; του ανέφερα απλώς την υπόθεση αλλά δεν ήταν τίποτα διότι τα πράγματα έβαιναν καλώς με τα νομικά μας επιχειρήματα, γιατί είχαμε πάρα πολλά νομικά επιχειρήματα.
Για το ίδιο αδιευκρίνιστο κεφάλαιο αυτής της υπόθεσης πιο διαφωτιστικές είναι σίγουρα και οι απαντήσεις που δίνει - ή μάλλον δεν δίνει - στο αντίστοιχο ερώτημα και ο πρώην υφυπουργός Πέτρος Δούκας.
Αλέξης Παπαχελάς
Έχει κατά κόρον γραφεί ότι κάποιοι από το Μέγαρο Μαξίμου, ενδεχομένως ο κύριος Αγγέλου, έκανε κάποια τηλεφωνήματα σε υπουργούς. Υπήρξε τέτοιο τηλεφώνημα
Πέτρος Δούκας, πρώην υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών
Ακούστε υπήρξε δεν υπήρξαν ότι υπογράφω είναι δική μου ευθύνη και κανενός άλλου.
Αλέξης Παπαχελάς
Απλώς θα σας ξαναρωτήσω γιατί ακούγεται σαν μια διπλωματική έτσι τοποθέτηση αυτό που είπατε. Ο κύριος Ρουσόπουλος σας τηλεφώνησε ποτέ ή ο κύριος Αγγέλου;
Πέτρος Δούκας, πρώην υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών
Δεν έχει σημασία. Ότι κάνω, το κάνω επειδή το κάνω εγώ και όχι επειδή κάποιος πιθανόν να έχει παρέμβει.
Αλέξης Παπαχελάς
Να σας ξαναρωτήσω ευθέως για το καταρχήν αυτό θέμα, δεν υπήρξε λέτε εσείς παρέμβαση ούτε του τότε πρωθυπουργού του κυρίου Καραμανλή ...;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Τίποτα κύριε είναι σενάρια αυτά.
Αλέξης Παπαχελάς
...;ούτε του κυρίου Αγγέλου ούτε του κυρίου Ρουσόπουλου.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Τίποτε απολύτως, τίποτε, σας λέω το πράγμα αυτό πήγαινε σωστά διότι είχαμε ισχυρά νομικά επιχειρήματα.
Αλέξης Παπαχελάς
Ο εκπρόσωπός σας έλεγε στην ΚΕΔ όταν πήγε ότι υπάρχει η πλήρης αρωγή της ελληνικής κυβέρνησης σε αυτήν την προσπάθεια. Οπότε προφανώς είχατε κάποια εχέγγυα ...;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Το Άγιον Όρος δεν είχε ...; Το Άγιο Όρος άρχισε ...; καταρχήν δεν άρχισε επί τωρινής κυβερνήσεως, άρχισε επί ΠΑΣΟΚ, επί κυβερνήσεως Σημίτη, εκεί ήταν που εδόθη ...;που ανεγνωρίσθη πραγματικά η περιουσία της μονής.
Σήμερα η ελληνική Βουλή διερευνά εκ νέου την υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου. Η Νέα Δημοκρατία υποχρεώθηκε να κρατήσει κάποιους από τους υπουργούς της εκτός ψηφοδελτίων στις τελευταίες εκλογές, τις οποίες και έχασε. Το ΠΑΣΟΚ προεκλογικά υπολόγιζε τη ζημία του δημοσίου σε 1 δισεκατομμύριο ευρώ, χωρίς όμως ποτέ να μπορέσει να το αποδείξει. Σαν κυβέρνηση σήμερα δεν έχει καν δηλώσει παράσταση πολιτικής αγωγής στην δικαστική διαδικασία που εκκρεμεί.
Αλέξης Παπαχελάς
Ξέρετε υπάρχει ένας απλός κόσμος ο οποίος λέει ότι σε μια στιγμή που έχει μεγάλη κρίση δημοσιονομική η χώρα ότι δε θέλει ο άλλος να βλέπει το κράτος ουσιαστικά να χαρίζει σε ένα μοναστήρι ...;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Μα δε χάρισε το κράτος, μα δε χάρισε το κράτος, το κράτος είχε τη λίμνη την οποία τη διεκδικεί, και το μοναστήρι έδωσε 35,000 στρέμματα παραιτουμένου του δημοσίου πάσας αξιώσεως για τη λίμνη. Αν λοιπόν πάρει το κράτος την λίμνη θέλουμε τα 35,000 στρέμματα πίσω. Έτσι είναι η συμφωνία μας, γίνεται αυτό το πράγμα; Χάνει ποτέ το μοναστήρι την περιουσία του; εγώ δεν είναι καθήκον, δεν έπρεπε να επιδιώξω εγώ να πάρω αυτήν την περιουσία; Όχι για μένα , για το μοναστήρι μου. Μα εγώ νομίζω ότι αν δεν επεδίωκα να πάρω την περιουσία αυτή είμαι υπόλογος έναντι και του θεού και των ανθρώπων.
Αλέξης Παπαχελάς
Υπάρχει το άλλο μεγάλο ζήτημα κατά πόσο ζημιώθηκε ή θα ζημιωνόταν το δημόσιο αν τελικά υλοποιείτο αυτή η ανταλλαγή.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Ποιο δημόσιο ζημιώθηκε κύριε Παπαχελά, εδώ πέρα από δημόσιο σε δημόσιο ...; το Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου τι είναι, κράτος δεν είναι; Δεν είναι προέκταση του κράτους; Αλλά δεν είναι έτσι, εγώ δεν καταλαβαίνω από αυτά, εγώ όσα μας έδωσαν οι δημόσιες υπηρεσίες αυτά τα πήραμε. Κι αυτά τα πήραμε όχι για την τσέπη μας αλλά για το μοναστήρι μας. Το μοναστήρι είναι εθνικό κέντρο, είναι καλλώπισμα του ελληνισμού, είναι το στολίδι του ελληνισμού, έχει εδώ πέρα όπως σας είπα 400,000 κειμήλια, αυτά για να συντηρηθούν ξέρετε πόσα εκατομμύρια ευρώ θέλουνε; Εδώ έκαμεν η κυβέρνηση το μουσείο του Παρθενώνα και πολύ καλά έκανε, και έδωσαν τόσα χρήματα, εδώ τι είναι; Εδώ είναι ένα Βυζάντιο ολόκληρο, έχουμε δύο σκευοφυλάκια μεγάλα, έχουμε αποθήκες, που φθείρονται τα κειμήλιά μας και θέλουμε να τα συντηρήσουμε, έχουμε κάνει προμελέτες, θέλουμε δεκάδες εκατομμύρια για να συντηρούνται τα κειμήλια αυτά, πού πάμε; Εδώ δεν είναι κράτος; Τι είναι το μοναστήρι; Είναι κανένας ιδιωτικός οργανισμός; Είναι κανένας εφοπλιστής που το έχει το μοναστήρι και το έχει στη δική του υπηρεσία; Μα αφού θυμάμαι οι προκάτοχοί μας έλεγαν τότε, που ήταν λειψανδρία, ότι έκαναν συμφωνίες με το υπουργείο Πολιτισμού να έρθουν εδώ οι υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού να ξεναγούν τον κόσμο γιατί δεν είχε μοναχούς. Και μάλιστα όταν, στη χιλιετηρίδα που ήρθε ο μακαριστός πατριάρχης Αθηναγόρας, έλεγε τότε έτσι ανεπίσημα, όχι στο λόγο του για να μην ...;μου έλεγαν οι προκάτοχοι, εγώ δεν έφθασα, λοιπόν και μου έλεγαν ήρθε ο πατριάρχης Αθηναγόρας και έλεγεν «ήρθαμε να γιορτάσουμε τη χιλιετηρίδα του Αγίου Όρους, αλλά ήρθαμε στην ουσία να κάνουμε και την κηδεία του Αγίου Όρους.» Και αυτομάτως η Παναγία έκανε αυτό το θαύμα και φέρνει τόσους μοναχούς σε όλα τα μοναστήρια, και ζει, ξαναζεί το Άγιο Όρος και θάλλει η ορθοδοξία, και αυτό είναι χαρά για το έθνος, χαρά για το κράτος, χαρά για τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Στο Βατοπαίδι από την άλλη ορισμένα από τα έργα έχουν πια σταματήσει, ενώ μετά από απόφαση των αρχών ,70 εκατομμύρια Ευρώ πάγωσαν ως έσοδα παράνομων ανταλλαγών.
Όπως αποκαλύπτει για πρώτη φορά ο οικονομικός σύμβουλος της Μονής, οι μοναχοί πρόλαβαν λίγο πριν από το πάγωμα να σηκώσουν ένα εκατομμύριο ευρώ σε μετρητά.
Άθως Κυρανίδης, οικονομικός σύμβουλος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Οι μεγάλες αποσύρσεις μετρητών έγιναν αυτή την περίοδο προ του παγώματος των χρημάτων, όταν από την φημολογία ότι θα πάγωναν τα χρήματα με δική μας πρωτοβουλία οι πατέρες πήραν χρήματα για να μπορέσουν ...; και ευτυχώς που τα πήραν δηλαδή, διότι θα έμεναν ξεκρέμαστοι, και ήταν και αυτό από της προνοίας του Θεού, για να μπορέσει το μοναστήρι να συνεχίσει να πληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Από την άλλη το Βατοπαίδι δεν έχει χάσει την μεγαλοπρέπειά του μόνο στα μάτια των λαϊκών. Μετά από ενάμισι χρόνο αποκαλύψεων, οι ισορροπίες στο Όρος έχουν κι αυτές διαταραχθεί. Κάποιοι βέβαια υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να συνέβαινε ήδη από πριν, και επιμένουν ότι στην αποκάλυψη της υπόθεσης ο ανταγωνισμός μεταξύ των διαφορετικών Μονών έπαιξε κι αυτός τον δικό του ρόλο.
Αρχιμανδρίτης Ελισαίος
Καθηγούμενος Ι.Μ Σιμώνος Πέτρας
Πήρε υπερβολικές διαστάσεις και δεν ελέγχθηκε από εκεί και πέρα το πράγμα οπότε μετά ήταν ένας , μια φασαρία , μια, ένας διασυρμός ας πούμε και δεν μπορούσε να υπάρξει , δεν μπορούσες να βρεις εύκολα την άκρη αυτή.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Δεν ξέρω ποιος κρύβεται πίσω από αυτά. Διερωτώμαι κι εγώ.
Αλέξης Παπαχελάς
Έχετε υποψίες εσείς;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Διερωτώμαι ότι δεν ξέρω ποιος δάκτυλος είναι πίσω.
Κων/νος Λούλης
πρ. Πολιτικός Δκτής Αγίου Όρους
Πιστεύουμε ότι τώρα είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να φανούν ποιοι είναι οι πραγματικοί φίλοι της Μονής.
Σήμερα ο Εφραίμ, μετά από παρότρυνση του Οικουμενικού Πατριάρχη, έχει μείνει εκτός διαχειριστικών και διοικητικών πράξεων της Μονής. Ο ίδιος βρίσκεται τώρα αντιμέτωπος λάθη τις παρακαταθήκες και τις αναμνήσεις του παρελθόντος.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Θυμάμαι το πατέρα Στέφανο που είχε και μια λογιότητα αυτός και ήξερε πάρα πολλά τυπικά και μας είπε πολλά πράγματα που γινόντουσαν στο μοναστήρι, έλεγε «η Παναγία» και δάκρυζε, αγαπούσε τόσο πολύ την Παναγία και μου έλεγε, «γέροντα τη λίμνη, τη λίμνη πρέπει να την ...; το μοναστήρι να την κρατήσει εξ'; ολοκλήρου να την έχει, είναι η περιουσία μας, κι εμείς δυστυχώς και οι προκάτοχοί μου», μου έλεγε, «δεν πρόσεξαν και δεν είχαν και προσβάσεις, ήταν και αγράμματοι, δεν ήξεραν να φροντίσουν, κι εσείς τώρα που ήρθατε εδώ που είσαστε μορφωμένοι πρέπει αυτό να το επιχειρήσετε να το διεκδικήσετε.»
Αλέξης Παπαχελάς
Τα γεροντάκια που ήταν εδώ σας είπαν ότι δεν είχαν τις προσβάσεις. Και μια θεμιτή ερώτηση είναι μήπως θέλατε εσείς με αυτόν τον τρόπο να αποκτήσετε κάποιες προσβάσεις, να έχετε κάποιους ανθρώπους που θα είναι κοντά σας πνευματικά για να σας βοηθήσουν αργότερα;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Δεν επιδιώξαμε ποτέ αυτό το πράγμα, αυτό ήλθε από μόνο του χωρίς να το θέλουμε. Και εξάλλου ένας μοναχός πρώτα, η πρόσβασή του ποια είναι; Η πνευματική στον ουρανό. Μου λέει κάποιος «μα πήγατε να πάρετε χρήματα», μα ποιος θα πάρει χρήματα; Εγώ είμαι ακτήμων, ο πρώτος ακτήμων είμαι εγώ, λοιπόν και είμαι διδάσκαλος της ακτημοσύνης σε όλους αυτούς τους αδελφούς που με αποδέχονται, που με παραδέχονται, που με ακούνε, που ακούν την συμβουλή μου.
Αλέξης Παπαχελάς
Νιώθετε κάπως απομονωμένος; Μου έκανε εντύπωση κάτι που είπατε πριν, ότι δεν σας πειράζει που δεν έρχονται πια όλοι αυτοί οι ισχυροί και επώνυμοι.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Όποιος θέλει, δεν θα διώξω κανέναν.
Αλέξης Παπαχελάς
Αλλά μου κάνει εντύπωση γιατί παλιά ερχόντουσαν και το διαφήμιζαν ότι ερχόντουσαν.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Δε θα διώξω κανέναν, ερχόνταν πάρα πολλοί και τα εγκώμια που έχουμε ακούσει από πολλούς... Τώρα εσιώπησαν βέβαια, αλλά ήρθαν πάρα πολλοί, ήρθαν η μισή Νέα Δημοκρατία και το μισό ΠΑΣΟΚ ήρθαν εδώ.
Αλέξης Παπαχελάς
Οι οποίοι, έχουν εξαφανιστεί;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Τώρα οι άνθρωποι δεν ξέρω που είναι, αλλά πάντως ήρθαν πάρα πολλοί. Στελέχη της κυβερνήσεως, και της μιας και όλων των εκάστοτε κυβερνήσεων, ερχόντουσαν εδώ και με εγκώμια και με ύμνους και με ...;ότι «κάνετε μεγάλο έργο.»
Αλέξης Παπαχελάς
Εσείς δεν έχετε παράπονο ότι κάπου σας πούλησαν αυτοί οι άνθρωποι όμως.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Εγώ όλους τους συγχωρώ, όλους τους αγαπώ, σας είπα δεν άφησα την καρδιά μου να κινηθεί ένα δευτερόλεπτο εναντίον κανενός απολύτως.
Αλέξης Παπαχελάς
Μήπως, να το πω έτσι, υπήρχε ένα μεγαλομανές σχέδιο το οποίο τελικώς προκάλεσε την αντίδραση των υπολοίπων εδώ στο Άγιο Όρος;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Τίποτα, ο μοναχός δεν έχει καμία μεγαλομανία, ο μοναχός κάνει το καθήκον του, εδώ ήρθαμε σε μια ερειπωμένη αυτοκρατορία, το Βατοπέδι είναι μια αυτοκρατορία, και ακριβώς έπρεπε εγώ να κάνω το παν μέσα στα πλαίσια των καθηκόντων μου να βρω τα χρήματα, όχι να κλέψω, όχι να απατήσω όπως μου λένε ότι είμαι απατεώνας. Μα επιτρέπεται να λένε ότι ένας γέροντας είναι απατεώνας; Εγώ διδάσκω την αρετή, με ακολουθούν τόσοι μαθητές, γίνεται να κάνω αυτά τα πράγματα; Μα αν ήθελα εγώ αυτά τα πράγματα θα ήμουν μοναχός και μάλιστα γέροντας στο Άγιον Όρος;
Αλέξης Παπαχελάς
Λέω μήπως το σχέδιο το να ξαναφτιάξετε μια αυτοκρατορία ήταν πολύ μεγάλο και προκάλεσε;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Μα ήταν το καθήκον μας να ξαναφτιάξουμε το Βατοπέδι, κι έπρεπεν αυτό το μοναστήρι το οποίο φαίνεται εδώ και ακόμα τι ...; ούτε τα 2/5 φτιάξαμε, ακόμα ξέρετε πόσο ...;το μισό και πέρα από το μισό είναι ερείπιο το μοναστήρι. Ε τι δεν πρέπει εγώ να εργαστώ για να φτιάξω αυτό το ...;το κάλλος, αυτό το φιλοκαλικό οίκημα που λέγεται μονή Βατοπαιδίου;
Αλέξης Παπαχελάς
Έχετε μετανιώσει κάποια απόφαση ή κάποια κίνηση που έχετε κάνει;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Εγώ έκανα το καθήκον μου ενώπιον θεού και ανθρώπων, αλάθητος δεν είμαι.
Αλέξης Παπαχελάς
Και τέλος αυτό που θέλω να σας ρωτήσω είναι το εξής, ξέρετε υπάρχουν πάρα πολλοί Έλληνες οι οποίοι έχουν μια αρνητική εικόνα για σας, μετά από όλα αυτά που έχουν ακούσει. Από το «Ρασπούτιν» που ακούστηκε μέχρι έναν ηγούμενο που μπορεί να ήθελε να γίνει και μάνατζερ να το πω έτσι.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Εγώ δεν έχω παράπονο από κανέναν, λυπούμαι που σκανδαλίστηκε ο λαός, που δεν έπρεπε αυτό να γίνει, προσεύχομαι για αυτό το θέμα και παρακαλώ τον Θεό όλους αυτούς τους ανθρώπους να τους συγχωρήσει και νομίζω και τους διαβεβαιώ ότι ναι μεν μπορεί να είπαν μερικά πράγματα αλλά εμείς δεν είμεθα αλάθητοι αλλά όμως προσπαθούμε να ανταποκριθούμε στην αποστολή μας που η αποστολή του μοναχού είναι ο αγιασμός και μόνο, αυτό είναι η πρώτη αποστολή μας .
Αλέξης Παπαχελάς
Ο πρώην πρωθυπουργός είπε το mea culpa στη Βουλή γι'; αυτό το θέμα, για το Βατοπαίδι. Εσείς αισθάνεστε την ανάγκη να πείτε κάτι αντίστοιχο για κάτι;
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ, ηγούμενος Ι.Μ. Βατοπαιδίου
Δεν θέλω τίποτα να πω, αυτό που είπα νομίζω είναι αρκετό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου