Η πρωτεύουσα του Αγίου Όρους

Οι Καρυές είναι η πρωτεύουσα του Αγίου Όρους. Στην ιστορία τους υπήρξαν µια ξεχωριστή µορφή µοναστικής κοινότητας. Ο ηγούµενος της Λαύρας των Καρυών - η επιλεγοµένη και Μέση - κατείχε τον τίτλο του Πρώτου της "Συνάξεως των Γερόντων".
Στις Καρυές είναι εγκατεστηµένη η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους και η Ιερά Επιστασία, καθώς και τα αντιπροσωπεία των είκοσι µονών. Επίσης υπάρχουν µια σειρά από υπηρεσίες όπως ο Πολιτικός ∆ιοικητής, η Αστυνοµική ∆ιοίκηση, τα ΕΛ.ΤΑ, ο ΟΤΕ και το Κοινοτικό Ιατρείο. Στο χώρο των Καρυών βρίσκεται και η γνωστή εκκλησιαστική σχολή Αθωνιάδα.
Μια σηµαντική όψη της ζωής των Καρυών αποτελεί η ιστορία της αγοράς και των εργαστηρίων τους. Η αγορά των Καρυών αποκαλούνταν "το Παρίσι της Χαλκιδικής". Ήδη από τον 10ο αιώνα, οι Καρυές, ήταν αγορά µε σπουδαία κίνηση. Αρκετές φορές αυτή η κίνηση αναστάτωνε τον ιερό τόπο και το ζήτηµα για την επίλυσή του απαιτούσε την παρέµβαση του Οικουµενικού Πατριαρχείου.
Επί τουρκοκρατίας έχουµε µαρτυρίες για τη διακίνηση πολλών αγαθών. Ο 19ος αιώνας θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρυσή εποχή ανάπτυξης και διατήρησης καταστηµάτων και χώρων εµπορίας ποικίλων προιόντων τόσο από µοναχούς όσο και από λαικούς. Η αταξία που επήλθε οδήγησε σε περιοριστικές αποφάσεις της Ιεράς Κοινότητας και του Πατριαρχείου, που όµως έµµειναν ανεφάρµοστες. Η παραδοσιακή υπαίθρια εβδοµαδιαία αγορά και η ετήσια εµποροπανήγυρη του δεκαπενταυγούστου σταδιακά ξέφτησαν και έσβησαν.
Οπωσδήποτε, το σηµαντικότερο κτίσµα µέσα στις Καρυές είναι ο ναός του Πρωτάτου -τιµάται στην Κοίµηση της Θεοτόκου-, που είναι και ο αρχαιότερος του Αγίου Όρους. Ο ρυθµός του ναού είναι βασιλική τρίκλητος άνευ τρούλλου µε µεταγενέστερη προσθήκη εγκάρσιου κλίτους. Η αρχιτεκτονική του ιστορία εκτείνεται από τον 10ο αιώνα έως και τα µέσα του 20ου, που έλαβε χώρα η τελευταία ανακαίνισή του. Πρόσωπα σαν το µάγιστρο Λέοντα, αδελφό του Νικηφόρου Φωκά, και τον Ιωάννη Ίβηρα ευεργέτησαν και κόσµησαν µε πολλά κειµήλια το Πρωτάτο. Ο ναός του Πρωτάτου,µετά από την πυρκαγιά του 1290 αγιογραφήθηκε από τον πρωτοµάστορα της Μακεδονικής σχολής Μανουήλ Πανσέληνο στις αρχές του 14ου αιώνα. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας έγιναν κάποια συµπληρωµατικά έργα. Το 1781 ανεγέρθηκε το κωδονοστάσιο πάνω σε παλαιότερα θεµέλια. Με την πάροδο των χρόνων το κτίσµα άρχισε να εµφανίζει επικίνδυνες φθορές που υποχρέωναν την ανακαίνισή του. Το έργο αυτό ξεκίνησε το 1955, γεγονός που διέσωσε τις περίφηµες τοιχογραφίες του ναού, αλλά δηµιούργησε και κάποια προβλήµατα. Πηγή ενημέρωσης http://www.mountathos.gr/ Οι φωτογραφίες είναι απο το προσωπικό μου αρχείο